Перамо́ўка ’сварка’ (Нас.), пэрэмоўка, пырамоўка ’тс’ (бяроз., драг., ЛА, 3), смал. перемолвка ’непаразуменне’, рус. кастр. ’калатнеча’, польск. przemówka ’папрок’. Паўн.-слав. Да пера- і мовіць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прасце́нак ’частка сцяны паміж аконнымі ці дзвярнымі праёмамі’ (ТСБМ, Шушк., Нас., Касп.; в.-дзв., Сл. ПЗБ). Рус. просте́нок ’тс’. Конфікснае (про- + ‑ак) утварэнне ад сцяна (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прызна́чыць, прызнача́ць ’загадзя намеціць’, ’назначыць; устанавіць’, ’намеціць, зрабіць метку’ (Нас., Байк. і Некр., ТСБМ, ПСл), ’адпусціць (сродкі)’ (ашм., Сл. ПЗБ). Прыставачна-суфіксальнае ўтварэнне ад знак (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыпі́нда́ ’фартух’ (Нас., ТС), укр. припинда́ ’фартух’, ’хлеўчык, прыбудаваны да памяшкання’. Несумненна, да прыпіна́ць1 (гл.), фіналь надае слову іранічна-экспрэсіўнае адценне (гл. ЕСУМ, 4, 575).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыцю́паць ’прыйсці павольна, па-старыкоўску’ (Янк. 2), прыцюпацца, пріцюпацца, пріцёпацца ’змарыцца ходзячы, здарожыцца’ (Нас.; мсцісл., З нар. сл.), прытіпатысь экспр. ’прыйсці’ (кам., Жыв. НС). Гл. цюпаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прэз ’праз’ (Нас., Бес., Доўн.-Зап., Чародейство), параўн. і ст.-бел. пресь ’каля, праз, паўз, міма’ (Ст.-бел. лексікон). Улічваючы лінгвагеаграфію слова, — з польск. przez ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пячы́на (печы́на) ’абломак поду ў печы’ (ТС). Да печ (гл.); рэалія мела засцерагальныя функцыі, параўн.: у нас ек едуць венчацца, то беруць гэту печыну (там жа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пі́цюхны — спагадлівая форма заг. ладу ад дзеяслова піць (Нас.). Утворана ад піць (гл.) пры дапамозе суф. ‑ухп‑ы. Параўн. нітачкі, піцвпькі, атаксама назоўнікмат‑ухп‑а мамачка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Разгагу́лі: гу́лі‑разгагу́лі ’свавольная гульня’ (Юрч. СНЛ). Экспрэсіўнае рыфмаванае ўтварэнне на аснове слова гу́лі (гл. гуляць) і гукапераймання гагу, параўн. гугу́ ’гул, шум’ (Нас.), гуга́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рассы́пацца ’разрадзіцца’ (Нас., Байк. і Некр., Касп., Сержп. Прык., ТСБМ; ваўк., Стан.). Эўфемізм, да рассы́пацца ’упасці, разляцецца’, якое да сыпацца, сыпаць (гл.). Параўн. роскі́дацца ’разрадзіцца’ (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)