(ад імя егіп. мудраца Гермеса, якому прыпісвалася здольнасць шчыльна закаркоўваць пасудзіны),
забеспячэнне непранікальнасці сценак і злучэнняў апаратаў, машын, збудаванняў, ёмістасцей для вадкасцей, газаў і інш. Дасягаецца зваркай, пайкай, выкарыстаннем літых дэталей, спец. вакуумных матэрыялаў (гетэраў і інш.), герметыкаў, ушчыльняльнікаў і г.д. Пашырана ў вакуумнай тэхніцы, электра- і радыётэхніцы, ядз. фізіцы, у вытв-сці шкодных і выбуховых рэчываў, пры пабудове карпусоў падводных лодак, касм. караблёў, свідраванні нафтавых пластоў і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЕ́НЧУР
(ад англ. venture рызыкаваць, адважвацца),
заснаваны на рызыцы разлік, намер, накіраваны на выкарыстанне якіх-небудзь магчымасцей у пэўных карыслівых мэтах. Паняцце венчура выкарыстоўваецца ў эканоміцы. Венчурны бізнес — дробнае прадпрыемства доследнага тыпу, якому ўласціва большая, чым звычайна, ступень рызыкі; венчурны капітал — частка грашовых сродкаў, фондаў, якая ўкладваецца ў венчурнае прадпрыемства (фірму) — камерц. навук.-тэхн. арг-цыю, што спецыялізуецца на стварэнні, асваенні ў вытв-сці і ўкараненні новых відаў прадукцыі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУЛЕ́
(ад грэч. bulē савет),
у старажытнагрэчаскіх полісахдзярж. савет, якому даручалася весці важнейшыя паліт. справы. Выбіраўся на вызначаны тэрмін. Найб. вядомы буле ў Афінах. Засн. ў 594 да н.э.Салонам і наз. Савет 400, пры Клісфене (509 да н.э.) — Савет 500, з 307 да н.э. — Савет 600. Члены буле падзяляліся на 10 камісій — прытаній, якія выконвалі абавязкі па чарзе. У гамераўскіх паэмах буле — савет радавой знаці пры басілеях.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Паня́ць ’тое ж, што і зразумець’ (ТСБМ), ’абучыцца добра якому-н. рамяству; заліваць вадою; уступіць у шлюб’ (Нас.), ’заліць вадою; зразумець’ (Бяльк., Юрч.), ’зразумець, злавіць, знайсці’ (Сл. ПЗБ), поня́ць ’злавіць’ (ТС), поня́цца ’узяцца; набрацца, пакрыцца, праявіцца’ (ТС). Дэрыват з прыстаўкай po‑ ад прасл.jęti з устаўным н. Гл. узяць. Значэнне ’зразумець’ — семантычнае запазычанне з рус.понять ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
denizen
[ˈdenɪzən]
n.
1) жы́хар -а́, насе́льнік -а m.
Fish are denizens of the sea — Ры́бы — насе́льнікі мо́ра
2) чужы́нец, яко́му нада́дзеныя пэ́ўныя правы́
3) запазы́чанае сло́ва
4) акліматызава́ная расьлі́на, зьвер, пту́шка
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
руле́т, ‑а, М ‑леце, м.
1. Кумпяк, з якога вынята костка і якому нададзена форма каўбасы.
2. Ежа з сечанага мяса ці бульбы з якой‑н. начынкай, запечаная ў выглядзе прадаўгаватага кавалка, звычайна акруглай формы.
3. Пірог з цеста, згорнутага ў некалькі слаёў з салодкай начынкай. Рулет з макам.
[Фр. roulette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
семіна́р, ‑а, м.
1. Практычныя заняткі студэнтаў у вышэйшай навучальнай установе па якому‑н. спецыяльнаму прадмету, тэме; абмеркаванне студэнцкіх ці аспіранцкіх дакладаў. Семінары па літаратуры.
2. Групавыя заняткі, гурток для павышэння кваліфікацыі, ідэйна-палітычнага ўзроўню. Семінар прапагандыстаў. □ Быў семінар кінакрытыкаў. Мы глядзелі чатыры-пяць фільмаў у дзень.«Маладосць».
[Ад лац. seminarium — рассаднік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чо́канне1, ‑я, н.
Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. чокаць 1 і чокацца, а таксама гукі гэтага дзеяння. Міхась прачнуўся ад шалёнага чокання скарастрэльных гармат і глухога гулу зенітак.Асіпенка.
чо́канне2, ‑я, н.
Спец. Асаблівасць вымаўлення, якому ўласціва неадрозненне гукаў «ц» і «ч» і супадзенне іх у гуку «ч».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
драматызава́ць
(польск. dramatyzować , ад гр. dramatidzo = апрацоўваю ў форме драмы)
1) надаваць якому-н. твору драматычную форму;
2) узмацняць драматызм, напружанасць чаго-н. (напр. д. адносіны, д. ролю).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
легаліза́цыя
(ад лац. legalis = законны)
1) наданне законнай сілы якому-н. акту або дзеянню;
2) у міжнародным праве — засведчанне подпісаў на дакументах, прызначаных для дзеяння ў замежных дзяржавах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)