Крос ’спартыўны бег па перасечанай мясцовасці’ (ТСБМ). Ад англ. to cross ’перасякаць’ (там жа, 2, 728). Запазычанне праз рус. кросс з англ. cross (Шанскі, 2, 8, 409).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ку́чар ’фурман’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. рус. кучер ’тс’ (Там жа, 2, 594; Бяльк.). Запазычана з рус. кучер ’тс’, якое з ням. Kutscher (Шанскі, 2, 8, 463).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Акцы́з (Нас.), акцызнік (БРС, Шат., Нас.) запазычана з рускай мовы. Рус. акциз < франц. accise (XVIII ст.) узыходзіць да лац. accisum (да accidere ’падсякаць’) (Шанскі, 1, А, 71–72).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Асамбле́я. З франц. assamblée ’сход’ праз рус. ассамблея, дзе з Пятроўскай эпохі (1696): Курс суч., 166; Крукоўскі, Уплыў, 78. Параўн. Шанскі, 1, А, 169; Маргаран, ЭИРЯ, 6, 92.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аўра́л (БРС). Новае запазычанне праз рускую мову (Крукоўскі, Уплыў, 82) з англ. overall ’усеагульны’, гл. Шанскі, 1, А, 30, або гал. overal ’усюды, паўсюдна’, гл. Фасмер, 1, 59.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бала́ст. Рус. балла́ст, укр. бала́ст. Запазычанне з зах.-еўрап. моў. Першакрыніца — гал. ballast або н.-ням. ballast. Гл. Фасмер, 1, 117. Крыху іначай Шанскі, 1, Б, 21 (< гал.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бале́т. Рус. бале́т, укр. бале́т. Першакрыніца запазычання — італ. balletto (ад ballo ’баль’). Мовы-пасрэднікі: франц. ballet або ням. Ballett. Гл. Фасмер, 1, 115 (іначай Шанскі, 1, Б, 23).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бу́ркі ’цёплы абутак’ (БРС), ’абутак з тканіны’ (Яўс.), ’шытыя валёнкі’ (Сакал.). Мабыць, запазычанне з рус. бу́рки ’тс’ (якое Шанскі, 1, Б, 233, лічыць звязаным з бу́рка ’войлачны плашч’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́кідыш (БРС, Касп.). Рус. вы́кидыш. Утворана з дапамогай суф. ‑ыш ад выкід (гл.) (Шанскі, 1, В, 224). Магчыма ўтварэнне і ад асновы дзеяслова выкідаць з тым жа суфіксам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Віко́нт ’дваранскі тытул у Францыі, Англіі і інш. краінах’. Слова запазычана з рус. виконт < франц. vicomte < лац. vicecomes ’намеснік выхавацеля’ (КЭСРЯ, 81; Шанскі, 1, В, 97; Даза, 750).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)