АНГО́Б

(франц. engobe),

вадкая керамічная фарба на аснове белай ці каляровай гліны, прызначаная для дэкарыравання гліняных вырабаў. Для афарбоўкі выкарыстоўваюць солі металаў і керамічныя пігменты. Ангобам можа пакрываць увесь выраб ці па малюнку. Пасля сушкі вырабы абпальваюць, часта пакрываюць празрыстай глазурай, размалёўкай. Танкамолаты ангоб з дабаўкамі наносяць на чарапіцу і інш. керамічныя вырабы для зніжэння порыстасці. Выкарыстоўваўся са стараж. часоў у дэкар.-прыкладным мастацтве Б. Усходу. Разнавіднасць ангоба — грэч. керамічныя лакі (terra argeta). У Зах. Еўропе ангабіраваныя глазураваныя вырабы наз. мецца-маёліка. На Беларусі ангоб выкарыстоўваюць з 12 ст. (ганчарны посуд, керамічныя пліткі і дробная пластыка з Гродна, Турава, Навагрудка, Полацка, Слоніма). На Івянецкай маст. фабрыцы (Валожынскі р-н) шырока выкарыстоўваюць каляровы ангоб для размалёўкі посуду і сувеніраў, фляндроўкі, размалёўкі ражком, пэндзлем і інш.

М.Р.Казарог.

т. 1, с. 349

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЛЫБО́КІ ДРУК,

від друку, пры якім друкавальныя элементы друкарскай формы паглыблены адносна прабельных і запаўняюцца фарбаю. У працэсе друкавання фарба бесперапынна паступае на паверхню друкарскай формы, спец. стальной пласцінкай (ракелем) выдаляецца з прабельных элементаў, а з паглыбленняў пад ціскам друкарскага вала перадаецца на паперу.

Чым глыбей друкавальныя элементы, тым больш фарбы пераносіцца на паперу і больш цёмнымі насычанымі робяцца пэўныя часткі адбітка. Для адбіткаў глыбокага друку ўласцівыя высокая яркасць, насычанасць і мяккасць тонавых пераходаў. Формы для глыбокага друку робяць фотамех. спосабам і на электрагравіравальных апаратах, друкаванне выконваецца на ратацыйных друкарскіх машынах. Глыбокі друк выкарыстоўваюць для друкавання ілюстраваных адна- і шматфарбавых часопісаў, рэкламнай і этыкетачна-ўпаковачнай выяўленчай прадукцыі. Вядомы з 15 ст. Папярэднікам сучаснага спосабу вырабу формаў глыбокага друку з’яўляецца геліягравюра.

Літ.:

Полянский Н.Н. Технология полиграфического производства. Ч. 2. М., 1982.

т. 5, с. 308

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

бру́дны

1. (запачканный) гря́зный, нечи́стый; неопря́тный;

~ныя ру́кі — гря́зные (нечи́стые) ру́ки;

~ная бялі́зна — гря́зное (нечи́стое) бельё;

2. (о цвете — неоднородный, сероватый) гря́зный, нечи́стый;

~ная фа́рба — гря́зная (нечи́стая) кра́ска;

3. перен. (лишённый нравственной чистоты) гря́зный, нечи́стый, нечистопло́тный;

б. ўчы́нак — гря́зный посту́пок

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

stain

[steɪn]

1.

n.

1) пля́ма f.

2) пля́ма f., цень -ю m., га́ньба f. (на рэпута́цыі)

3) фа́рба f.; каляро́вы пако́ст

2.

v.t.

1) пля́міць, запля́мваць

2) га́ньбіць, зьнеслаўля́ць (рэпута́цыю)

3) фарбава́ць, афарбо́ўваць

to stain a microscopic specimen — афарбава́ць мікраскапі́чны прэпара́т

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

gruntowy

gruntow|y

1. глебавы;

woda ~a — грунтавыя воды;

2. зямельны;

podatek gruntowy — пазямельны падатак;

3. грунтавы; градкавы;

uprawa ~a — грунтавая (градкавая) культура;

4. грунтавы;

farba ~a — грунтавая фарба

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

colour1 [ˈkʌlə] n.

1. ко́лер; тон; адце́нне;

all colours of the rainbow усе́ ко́леры вясёлкі;

the colour question ра́савая прабле́ма

2. фа́рба

3. ко́лер тва́ру;

His face was drained of colour. Ён нядобра сябе адчуваў.

4. калары́т

5. pl. colours сцяг, флаг;

join the colours пайсці́ ў а́рмію/у во́йска

high colour румя́нец;

with flying colours перамо́жна

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Туш1 ‘кароткае музычнае прывітанне (на банкеце ці ўрачыстасці)’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Вруб.). Праз польскую (tusz) ці рускую (туш) мову з нова-в.-ням. Tusch ‘тс’, якое мае анаматапеічнае паходжанне (Голуб-Ліер, 494; Сной₂, 793; Чарных, 2, 274; Арол, 4, 123).

Туш2фарба для чарчэння ці малявання’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Вруб.). Праз польскую (tusz) ці рускую (тушь) мову з ням. Tusche, якое ўзыходзіць да франц. toucher ‘датыкацца’ або непасрэдна з франц. touche ‘дотык’ (Фасмер, 4, 129; Голуб-Ліер, 494; Арол, 4, 124; ЕСУМ, 5, 688). Сюды ж тушава́ць ‘наносіць цені на малюнак, пакрываць тушоўкай’ (ТСБМ), якое з рус. тушева́ть ‘тс’ па ўзоры ням. tuschen ‘тс’, паводле Віткоўскага (Słownik, 188) — з польскай. Таго ж паходжання і рэтушава́ць ‘падпраўляць, падмалёўваць, заціраць’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт.) праз польск. retuszować з франц. retoucher ‘тс’ (ЕСУМ, 5, 67; Глухак, 646).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

adhere

[ədˈhɪr]

v.i.

1) трыма́цца, прыліпа́ць; прыстава́ць; лі́пнуць, прыліпа́ць

Paint adheres best to a clean surface — Фа́рба найле́пш прыстае́ да чы́стае паве́рхні

2) трыма́цца, застава́цца ве́рным

to adhere to a plan — трыма́цца пля́ну

to adhere to the church of one’s parents — застава́цца ве́рным царкве́ сваі́х бацько́ў

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

blue1 [blu:] n.

1. сі́ні ко́лер; блакі́т;

She was dressed in blue. Яна была апранута ва ўсё блакі́тнае.

2. сі́нька, сі́няя фа́рба;

Berlin/Paris blue берлі́нскі/пары́жскі лазу́рак

3. BrE член універсітэ́цкай спарты́ўнай кама́нды (Оксфарда, Кембрыджа, Ітана);

get/win one’s blue быць уклю́чаным у кама́нду ўніверсітэ́та

4. the blue lit. не́ба; мо́ра; акія́н

out of the blue рапто́ўна, нечака́на, зняна́цку

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Сурма́1 ’хімічны элемент’, ’чорная фарба для валасоў, броваў і пад.’, сурмі́ць ’фарбаваць сурмой’ (ТСБМ). Праз рус. сурьма ’тс’ з цюркскіх моў, параўн. тур., крым.-тат. sürmä ’сурма’ ад sür ’фарбавальнік’, тат. sørmä ’сурма’; гл. Фасмер, 3, 809 (з літ-рай). У народнай мове не распаўсюджана, параўн. іншыя назвы: антымон ’сурма’ (Некр. і Байк.), антымонія ’тс’ (Ласт.), параўн. таксама анцімонія, гл.

Сурма́2 ’старажытны народны музычны інструмент у выглядзе доўгай драўлянай трубы’ (ТСБМ), су́рма ’духавая труба’ (ЭШ), ’морда’ (Сл. рэг. лекс.), сурма́ч ’сігналіст, які падае сігнал сурмою, грае на сурме, трубач’ (ТСБМ), ст.-бел. сурма ’духавы музычны інструмент’ (Ст.-бел. лексікон), сурмач ’трубач’ (там жа). Укр. сурма́, рус. сурна́ ’тс’, славац. surma, surmita ’труба пастухоў авец’. Бел. сурма запазычана ў сярэдзіне XVII ст. са ст.-польск. surma (XVI ст.), якое праз тур. surna з пярс. sūmāj ’святочная флейта’ (Булыка, Лекс. запазыч., 167). Гл. таксама ЕСУМ, 5, 480; Брукнер, 526; SWO, 714.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)