фарсі́раваны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад фарсіраваць.
2. у знач. прым. Які адбываецца хутчэй звычайнага; паскораны. І яшчэ ніхто не ведаў, што сюды фарсіраваным маршам падыходзяць яшчэ дзве роты і будуць не пазней поўдня. Караткевіч. // У шахматнай гульні —вельмі хуткі, непазбежны. Фарсіраваны маг.
3. у знач. прым. Узмоцнены па гучанню, больш гучны, чым звычайна. Фарсіраваны голас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хару́гва, ‑ы, ж.
1. Уст. Баявы сцяг войска. А вецер калыша харугвы палкоў ды чэша барады маскоўскіх паслаў. Вялюгін.
2. Царкоўны сцяг. часцей палотнішча на доўгім дрэўку з вобразамі святых, якое носяць у час рэлігійных свят. Цэлы сінкліт папоў, панаехаўшых сюды нагадавое свята з навакольных парафій, уваходзіў у царкву, за імі.. неслі абразы і харугвы. Машара.
[Ад манг. аронга — знак, сцяг.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлапчу́к, ‑а, м.
Невялікі хлапец, падлетак. Хлапчукі бягуць гурбой Ды крычаць наперабой: — Дожджык, дожджык, секані, Я паг еду на кані!.. Арочка. [Кастусь:] — Семінарыя сёе-тое дала.. Прыйшоў сюды кожны з нас хлапчуком, а пакідае дарослым чалавекам, — гэта многае значыць! С. Александровіч. Хлапчук хоць яшчэ і падлетак, але ўжо большы за матку, бо яна — жанчына маларослая і шчуплая. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эскадро́н, ‑а, м.
Падраздзяленне кавалерыйскага палка, якое адпавядае пяхотнай роце. [Каршукоў:] — Салдат у Гітлера не шмат. Б’е браніраваным кулаком, а тыл — дзіравы. Кінь ты сюды конніцы некалькі эскадронаў, дык да самога Берліна можна ісці без прыпынку... Асіпенка. З дзесятак старыцкіх хлопцаў-партызан зрабілі ў кустах за вёскай засаду і прымусілі ўцякаць у паніцы цэлы ўланскі эскадрон. Хадкевіч.
[Фр. escadron.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
spy2 [spaɪ] v.
1. (on) шпіёніць; сачы́ць, высо́чваць, цікава́ць;
spy into other people’s affairs праніка́ць у чые́-н. спра́вы
2. lit. or fml заўважа́ць, прыкмяча́ць;
I spy someone coming up the garden path. Я бачу, што нехта ідзе сюды па садовай сцежцы.
spy out [ˌspaɪˈaʊt] phr. v. :
♦ spy out the land ацані́ць абста́віны, разве́даць сітуа́цыю
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ДАВІ́Д БУДАЎНІ́К, Давід IV Георгіевіч (каля 1073 — студз. 1125),
грузінскі цар [1089—1125]. З дынастыі Багратыёнаў. Аб’яднаў груз. княствы ў адзіную цэнтралізаваную дзяржаву. У 1907 спыніў плату даніны сельджукам і аднавіў незалежнасць Грузіі. Далучыў да сваіх уладанняў Кахеты, Эрэты (1104) і інш. землі. У 1121 у Дыдгорскай бітве груз. войскі перамаглі кааліцыю мусульманскіх правіцеляў. У 1122 пасля вызвалення Тбілісі Давід Будаўнік перанёс сюды сталіцу з Кутаісі. Вёў барацьбу за цэнтралізацыю ўлады, стварыў пастаяннае войска, падпарадкаваў сабе феадалаў, царкву і гарады. У 1123—24 вызваліў ад сельджукаў Шырван і г. Ані. Надаваў вял. значэнне буд-ву гарадоў, дарог, мастоў, садзейнічаў развіццю асветы, заснаваў акадэмію і манастыр у Гелаты. За сваю дзейнасць празваны Будаўніком.
т. 5, с. 562
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
навалачы́, ‑лаку, ‑лачэш, ‑лачэ; ‑лачом, ‑лачаце; пр. навалок, ‑лакла, ‑ло; заг. навалачы; зак., чаго.
1. Прыцягнуць, прынесці за некалькі прыёмаў у значнай колькасці. Навалачы кучу галля. Навалачы ўсякага дабра. // каго. Неадабр. Прывесці, навесці ў вялікай колькасці куды‑н. [Маці:] — Навалакла сюды нейкіх поўную хату.. Раз сяброўкі, дык абавязкова прывесці жыць да бацькоў! Карпюк.
2. пераважна безас. Зацягнуць, закрыць. На неба хмар навалакло.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пажы́так, ‑тку, м.
1. гл. пажыткі.
2. Здабыча, пажыва. [Адам:] — Сюды, проста на кашару, і перліся, нячысцікі. Мабыць, [ваўкі] нюхам вынюхалі, што тут пажытак добры. Сабаленка. // толькі адз.; перан. Тое, што дае матэрыял для думак, размоў і пад. Пажытак для роздуму. □ Стылізаваныя пад фальклор вершы Чачота былі спробай даць селяніну духоўны пажытак, блізкі і зразумелы яму, навучыць яго жыць лепш, багацей. Ярош.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панаганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.
1. каго-чаго. Нагнаць, сабраць у адным месцы многа каго‑, чаго‑н. На могілках на дзядзінцы ляжала каменне — крушнямі; сюды панаганяла з вясны, яшчэ ў паводкі, пяску, і цяжка было ступаць: вязлі ногі. Пташнікаў.
2. што. Нацерці (пра мазалі). Панаганяць мазалі на руках.
3. што. Набіваючы, насадзіць на што‑н. усё, многае. Панаганяць абручы на бочку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праткну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
1. Адолеўшы перашкоды, прайсці, прарвацца праз што‑н. А тут карнікі абклалі так, што нідзе не праткнуцца, толькі вось гэты краёчак балота аставаўся яшчэ не закрыты. Быкаў.
2. Прайсці праз што‑н. наскрозь. Хоць сонца ўзнялося, Па возеры дымна: Туман — нават промню Сюды не праткнуцца. Калачынскі.
3. Быць праткнутым. Папера праткнулася. Мех праткнуўся на цвік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)