то́рмаз, ‑а і ‑у; мн. тармазы, ‑оў; м.

1. ‑а. Прыстасаванне для запавольвання або спынення руху машыны, цягніка і пад. Ручны тормаз. Аўтаматычны тормаз. □ Машына, гучна скрыгануўшы тармазамі, спынілася. Ваданосаў. У машыне раптам закрычаў чалавек — нема, бы яго разануў хто. Заскрыпелі тармазы. Пташнікаў. // Пляцоўка чыгуначнага вагона, дзе знаходзіцца такое прыстасаванне. На тормазе нікога больш не было, і Сцёпка адчуваў сябе вольна. Колас.

2. ‑у. Тое, што і тармажэнне. Выхад адзін — кінуць машыну і выбрацца з горада пешшу. Тормаз. Машына спынілася. Пятніцкі. Вацік даў трактару тормаз, прарэзлівым лопатам аглушыў Харытона. Баранавых.

3. ‑у; перан. Тое, што з’яўляецца перашкодай у развіцці чаго‑н. Пераправа адыграла сваю ролю ў першыя месяцы будоўлі, а цяпер з яўляецца тормазам усяго ходу работ. Грахоўскі.

[Грэч. tormos — адтуліна, утулка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сцэ́на

(лац. scaena, ад гр. skene)

1) спецыяльная пляцоўка, на якой адбываюцца спектаклі, прадстаўленні;

2) тэатр, тэатральная дзейнасць (напр. майстры сцэны);

3) частка дзеяння, эпізод у п’есе, літаратурным творы, карціне мастака, кінафільме;

4) рэзкая, вострая размова (напр. сямейная с.);

5) перан. арэна дзейнасці (напр. сысці са сцэны).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

по́ле, -я, мн. палі́ і (з ліч. 2, 3, 4) по́лі, палёў, н.

1. Бязлесная раўніна.

Гуляць па полі.

2. Засеяны або падрыхтаваны да пасеву ўчастак зямлі.

Кукурузнае п.

Рыхтаваць п. пад бульбу.

3. Вялікая роўная пляцоўка, спецыяльна абсталяваная, прызначаная для чаго-н.

Футбольнае п.

4. Работа, даследчая дзейнасць у прыродных умовах (спец.).

Геолагі летам у полі.

5. Прастора дзеяння якіх-н. сіл (спец.).

Магнітнае п.

Сілавое п.

6. перан., чаго і для чаго. Галіна, сфера дзейнасці, ніва.

Вялікае п. дзейнасці.

7. Асноўны колер, фон пад узорам.

Паркаль у белы гарошак на чырвоным полі.

8. звычайна мн. Чыстая палоса ўздоўж краю ліста ў кнізе, сшытку і пад.

Паметкі на палях сшытка.

9. звычайна мн. Шырокі бераг капелюша.

Капялюш з загнутымі палямі.

◊

Поле бітвы (высок.) — месца, дзе адбываецца бой.

Поле зроку — прастора, якую бачыць вока.

|| прым. палявы́, -а́я, -о́е (да 1—5 знач.).

Палявыя далі.

П. ігрок.

Палявая практыка.

Выплаціць палявыя (наз.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паса́дачны

1. с.-г. Pflanz-, Setz-;

паса́дачны матэрыя́л Pflánzgut n -(e)s, Pflánzmaterial n -(e)s;

2. ав Lándungs-, Lánde-;

паса́дачная пляцо́ўка Lándeplatz m -es, -plätze;

паса́дачная ху́ткасць Lándegeschwindigkeit f -, -en;

паса́дачная паласа́ Lándebahn f -, -n;

паса́дачны аго́нь Lándungsfeuer n -s, -, Lándelicht n -(e)s, -er;

паса́дачная ступе́нь (ракеты) касм Lándestufe f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

community

[kəˈmju:nəti]

1.

n., pl. -ties

1) грамада́ f.

2) грама́дзкасьць f.

3) супо́льнасьць f., супо́льнасьць навуко́ўцаў

community of ideas — супо́льнасьць пагля́даў

4) супо́льнае ўлада́ньне

community property — супо́льная ўла́снасьць, маёмасьць f

5) падабе́нства n., падо́бнасьць, то́еснасьць f. (зацікаўле́ньняў)

2.

adj.

грама́дзкі

a community playground — грама́дзкая пляцо́ўка для гу́льняў

community center — грама́дзкі цэ́нтар

•

- community college

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

спарты́ўны Sport-; spórtlich, spórtgerecht, spórtmäßig;

спарты́ўная пляцо́ўка Spórtplatz m -(e)s, -plätze;

спарты́ўны касцю́м Túrnanzug [Spórtanzug] m -(e)s, -anzüge;

спарты́ўны абу́так Sport- und Túrnschuhe pl;

спарты́ўныя тава́ры Spórtartikel pl;

спарты́ўны агля́д Überblick über die Spórtereignisse;

спарты́ўнае тавары́ства Spórtverein m -s, -e, Spórtgemeinschaft f -, -en;

спарты́ўная за́ла Túrnhalle f -, -n, Spórthalle;

спарты́ўныя спабо́рніцтвы spórtliche Wettkämpfe;

спарты́ўны значо́к Spórtleistungsabzeichen n -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ГАРАДКІ́,

руская нар. спартыўная гульня. Бітамі (палкі даўж. Да 1 м) неабходна выбіць з горада (пляцоўка 2 х 2 м) 5 гарадкоў (цуркі даўж. 20 см, дыяметрам 5 см), складзеных у выглядзе розных фігур (звычайна ў партыі іх 15). Біты кідаюць з пэўнай адлегласці (кон — 13 м, паўкон — 6,5 м). Перамагае спартсмен ці каманда, што затрацілі на выбіванне фігур найменшую колькасць біт. Камандныя спаборніцтвы складаюцца з 3—5 партый, у асабістым першынстве спартсмены на працягу 3 тураў выбіваюць 90 фігур (па 30 у кожным). Фіксуюцца рэкорды на выбіванне 15, 30, 45, 60, 90 фігур.

Зарадзіліся гарадкі ў 1820-я г. ў Расіі і на Украіне. Правілы распрацаваны ў 1923. На Беларусі спарт. гарадкі развіваюцца з 1924, чэмпіянаты рэспублікі з 1949, найб. актыўна з 1960-х г. Каманда Беларусі бронзавы прызёр Кубка Еўропы 1994, А.Ярашэвіч — чэмпіён Еўропы 1996. З 1993 дзейнічае Міжнар. федэрацыя гарадошнага спорту (штаб-кватэра ў Мінску).

В.Л.Працкайла.

т. 5, с. 42

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

parade

[pəˈreɪd]

1.

n.

1) пара́д -а m.; урачы́сты марш, працэ́сія

2) выстаўля́ньне напака́з

to make a parade of — выстаўля́ць напака́з, задава́цца, выхваля́цца

3) ме́сца, дзе адбыва́ецца пара́д

4) вайско́вы пака́з, агля́д во́йска

5) пляцо́ўка для вайско́вых вучэ́ньняў, пара́даў, пляц-пара́д

2.

v.

1) ісьці́ пара́дам напака́з

2) ісьці́ ў працэ́сіі

3) выстаўля́ць напака́з

4) стро́іць (-ца) для вайско́вага агля́ду або́ інспэ́кцыі; маршырава́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

teren, ~u

м. тэрыторыя; раён; мясцовасць;

teren budowy — тэрыторыя будаўніцтва; будаўнічая пляцоўка;

teren nieprzyjacielski — тэрыторыя праціўніка;

teren szkoły — тэрыторыя школы; школьная тэрыторыя;

teren zamieszkały — населены раён;

teren falisty — перасечаная мясцовасць;

teren zainteresowań — поле зацікаўленасці (інтарэсаў);

przygotować teren — падрыхтаваць глебу

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ГУМНО́,

гаспадарчая пабудова для сушкі і захоўвання снапоў, саломы, сена і апрацоўкі збажыны. Здаўна вядома на Беларусі, Украіне, у Расіі, Польшчы, Прыбалтыцы і інш. На Палессі гумно наз. клуняй, на Віцебшчыне і Пн Магілёўшчыны — токам, у зах. раёнах Беларусі — стадолай. Будавалі пераважна з бярвён, у плане былі прамавугольныя (найб. пашыраныя), квадратныя, шматвугольныя, са скразным праездам. Бярвёны не падганялі шчыльна адно да аднаго для натуральнай цыркуляцыі паветра. Асн. часткі гумна: ток (выбітая глінай пляцоўка, дзе малацілі) і адсекі па баках (для захоўвання снапоў, саломы, сена). Знадворку рабілі прыбудовы для мякіны. Былі 2 тыпаў: з сушнямі (асець ці еўня) і без іх. Пазней да гумна прыбудоўвалі манеж — конную малатарню. Стрэхі гумна былі высокія, 2-схільныя, вальмавыя, пірамідальныя каркаснай канструкцыі на сохах ці на кроквах, накрывалі іх саломай, чаротам, драніцамі, гонтай. Сял. гумны былі даўж. 7—23 м, шыр. 5,5—18,5 м, з 1 або 2 варотамі, у фальварках значна большыя, з 4—6 варотамі, 2—3 такамі. У гумне кантрастна спалучаліся нізкія сцены і высокі дах. У Зах. Палессі іх будавалі і зусім без сцен (высокая страха, пастаўленая на зямлю).

С.А.Сергачоў.

т. 5, с. 533

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)