эмпіры́зм

(фр. empirisme, ад гр. empeiria = вопыт)

філасофскі напрамак, які прызнае пачуццёвае ўспрыманне і вопыт адзінай крыніцай пазнання і прыніжае значэнне лагічнага аналізу і тэарэтычных абагульненняў.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

акадэмі́зм

(фр. académisme)

1) чыста тэарэтычны кірунак у навуцы і адукацыі;

2) адрыў тэорыі ад практыкі ў навуцы і мастацтве;

3) напрамак у выяўленчым мастацтве 16 — 19 ст., які ўстанавіў традыцыйныя правілы выкарыстання класічных узораў і супрацьстаяў рэалістычнаму напрамку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ганіёметр

(ад гр. gonia = вугал + -метр)

1) прыбор для вымярэння вуглоў паміж гранямі крышталёў;

2) прыстасаванне для вымярэння электрычным спосабам накіраванасці антэны радыёпеленгатара, каб вызначыць напрамак, адкуль паступаюць радыёсігналы;

3) антр. прыбор для вымярэння вуглоў на галаве або чэрапе.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ап-а́рт

[англ. op-art, ад op(tical) art = аптычнае мастацтва]

напрамак сучаснага выяўленчага мастацтва, паслядоўнікі якога выкарыстоўваюць аптычныя колеравыя эфекты і ствараюць формы, далёкія ад рэчаіснасці.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ленд-а́рт

(англ. land art = мастацтва зямлі)

напрамак сучаснага мастацтва, які імкнецца шляхам пераўтварэння наблізіць рэальны ландшафт да жывапіснага пейзажу, да ўзнаўлення страчанай сувязі чалавека з прыродай.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

лаві́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; заг. лавіруй; незак.

1. Рухацца пад парусамі супраць ветру, мяняючы напрамак судна; плысці з частымі пераменамі курсу ў абход падводных скал, мелей, ільдзін і пад. З затону ў мора выйшаў першы сейнер, Лавіруючы ўмела паміж крыг. Звонак.

2. Рухацца не прама, а зігзагамі, абмінаючы перашкоды. Машына абганяла фурманкі, лавіравала паміж грузавікоў, даючы кароткія сігналы. Мікуліч.

3. перан. Умела выходзіць з цяжкага становішча, ухіляцца ад чаго‑н. Вінаваты .. [у няўдачы] быў і няўжыўчывы характар Хадасевіча, гэты хлопец ніколі не ўмеў лавіраваць і заўсёды ішоў напралом. Арабей.

[Ад гал. laveeren.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нацэ́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак.

1. што. Навесці зброю на якую‑н. цэль. Салдаты маланкай сіганулі ўбок і заляглі.., нацэліўшы вінтоўкі на дзверы. Лынькоў. Падбег фашыст,.. пацэліў сваю кароткую стрэльбу, і ўсе жанчыны пабеглі прэч. Маўр. // Накіраваць што‑н. на каго‑, што‑н. [Вавёрка] даўно заўважыла чалавека. Прыціхла, нацэліла свае вочкі-вішанькі і сочыць! Кандрусевіч.

2. перан.; каго-што. Даць пэўны напрамак, накіраваць да якой‑н. мэты. Нацэліць на дасягненне высокіх паказчыкаў у працы. □ Хлопцы разлажылі на стале карту. Куды нацэлілі сваю армію партызанскія генералы? Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

све́цкі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да свету (у 7 знач.). Свецкае жыццё. □ Валуеў перадаў звычайныя свецкія плёткі, каб шэф не заўважыў заклапочанасці. Караткевіч. // Які адпавядае запатрабаванням вышэйшага свету; добра выхаваны. Свецкія манеры. Свецкі тон. □ Яна робіць «кніксен» і ўсміхаецца.. Пасля такога «свецкага этыкету» панна Вікторыя хоча мне пачытаць французскі раман. Бядуля.

2. Не царкоўны, не духоўны; грамадзянскі. Свецкая літаратура. Свецкія помнікі. Свецкая музыка. □ Свецкі напрамак календара адрознівае яго ад звычайных царкоўных календароў таго перыяду, якія з’яўляліся свайго роду ўказальнікамі рэлігійных свят і дат «святых». Алексютовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

shift​2 [ʃɪft] v.

1. перамяшча́ць; перамяшча́цца;

shift the blame (onto others) зва́льваць віну́ (на і́ншых);

shift smb. from job to job пераво́дзіць каго́-н. з пра́цы на пра́цу

2. мяня́ць; мяня́цца;

shift from one foot to another пераступа́ць з нагі́ на нагу́;

The wind has shifted.Вецер змяніў напрамак.

♦

shift one’s ground мяня́ць по́гляды;

shift for oneself BrE абыхо́дзіцца без (чыёй-н.) дапамо́гі

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

павярну́ць

1. (змяніць становішча) wénden* vt, úmdrehen vt, (úm)kéhren vt;

2. (пра напрамак) ábbiegen* vi (s), éinbiegen* vi (s);

павярну́ць напра́ва nach rechts ábbiegen* [éinbiegen*];

павярну́ць наза́д úmkehren vi (s);

◊ павярну́ць ко́ла гісто́рыі наза́д das Rad der Geschíchte [der Zeit] zurückdrehen;

павярну́ць агло́блі den Rückzug ántreten*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)