Ла́ўка 1 ’лава на вуліцы каля хаты, у парку, памяшканні, вагоне’, ’школьная парта’, ’услон’ (ТСБМ, Сцяшк., Грыг., Шат., Бяльк., Яруш., Касп., Мат. Гом.; паўд.-усх., КЭС, Сл. паўн.-зах., Ян.), ’частка ганка’, ’дошка на рэчцы (возеры), на якой жанчыны мыюць бялізну’, ’пераход праз рэчку, перакінуты з аднаго берага на другі — з дошак ці з бярвення’ (Інстр.), ’частка агароджы’ (уздз., Жд. 2), ’звязаныя адно з адным некалькі бярвенняў для сплаву’, ’адно звяно плыта’ (нёманск., Нар. лекс.; карэліц., З нар. сл.), ’частка плыта, звязаная з 24 бярвенняў’ (гродз., Нар. сл.) ’планка для замацоўвання ножак стала’ (петр., Шатал.). Да лава 1, лава 2 (гл.).

Ла́ўка 2 ’лука, луг’ (Яшк., Бяс.), мядз. ’поле’ (Непакупны, Связи, 122–183). Запазычана з літ. laũkas ’поле’. Сюды ж, відавочна, і лід. ла́ўка ’ўчастак лесу’ (Сл. паўн.-зах.).

Ла́ўка 3 ’папярочная баразна’. Да лава 1 (гл.).

Лаўка 4 ’магазін’ (Сцяшк., Мат. Гом.; в.-дзв., Шатал.; уздз., Жд. 2, Ян.; тур., Выг.). Філін (Происх., 619) адносіць да ўласнарускіх слоў. Аднак існаванне ст.-бел. лав(ъ)ка (з 1561 г.) пярэчыць гэтаму.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́ручить сов.

1. вы́ручыць; (освободить) вы́зваліць, мног. павызваля́ць; (спасти) вы́ратаваць, мног. павырато́ўваць; (помочь) дапамагчы́;

2. (о деньгах) вы́ручыць; (торговлей — обычно) утаргава́ць; (возвратить потраченный капитал) вярну́ць; (получить) атрыма́ць;

магази́н вы́ручил де́сять миллио́нов рубле́й магазі́н утаргава́ў (вы́ручыў) дзе́сяць мільёнаў рублёў;

я свои́ де́ньги вы́ручу я свае́ гро́шы вярну́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Trómmel

f -, -n

1) бараба́н, бу́бен

die ~ rühren [schlágen*] — біць у бараба́н [у бу́бен], бараба́ніць

die gróße ~ für etw. (A) rühren — разм. усча́ць вялі́кую шумі́ху на кары́сць чаго́-н.

2) тэх. бараба́н

3) вайск. ды́скавы магазі́н, бараба́н

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Аптэ́ка. Дыял. гапты́ка. Ст.-бел. аптыка (Булыка, Запазыч.), аптека, аптекаръ, аптекарка (Гіст. лекс., 154–155). Рус. аптека (з XVII ст.; таксама ў форме оптека, абтыка; аптекарь с 1583 — Шанскі, 1, А, 133. У XIX ст. фіксуецца таксама апотека). Укр. аптека, дыял. аптика з XVI ст.; аптекаръ з XVII ст. Першыя аптэкі на тэрыторыі Беларусі ў Пінску (1561) і Брэсце (1566) (БелСЭ, 1, 399). Рус.-ц.-слав. апотека (XIV ці XV ст.) — ’свіран’ (Міклашыч, Lex. palaeosl). Польск. apteka, дыял. aptyka, haptyka (з XV ст. apoteka, з XVI ст. apteka). Беларускае слова з польскай (а не з рускай, як лічыў Крукоўскі, Уплыў, 88), дзе apoteka з чэшскай (Рэчак, Bohemizmy, 31) ці непасрэдна з лацінскай (Клеменсевіч, 145), а apteka з нямецкай (н.-ням. aptek, балт.-ням. aptheke (Саднік-Айцэтмюлер, 1, 23). Крыніцай нямецкага і чэшскага, а магчыма, і польскага слова была лацінская мова, у якой у сярэднія вякі ўжо было вядома спецыялізаванае значэнне ’магазін лякарстваў’. Лац. apotheca і рус.-ц.-слав. апотека з грэч. ἀποθήκη ’склад, свіран’. У бел. дыял. гаптыка г можа быць і беларускай з’явай, а ы хутчэй за ўсё з польскай, дзе, магчыма, з чэшскай, а магчыма, і на ўласнай глебе.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

róg, rogu

м.

1. рог;

róg obfitości — рог дастатку;

przytrzeć rogów komu — падрэзаць рогі каму;

2. рог; кут;

sklep na rogu — магазін на рагу;

za rogiem — за рогам;

w rogu pokoju — у куце пакоя

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Láden

I

m -s, - i Läden

1) кра́ма, магазі́н

2) акані́ца

◊ der ~ klappt! — разм. усё ў парадку!

den ~ schméißen* — спра́віцца ў адзі́н мо́мант [як ба́чыш]

mach kéinen ~ auf! — не валаво́дзь!, не мару́дзь!, не цягні́!

II

n -s нагру́зка; пагру́зка; зара́дка (акумулятара)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

рухо́мы, ‑ая, ‑ае.

1. Здольны рухацца (аб прыстасаваннях, механізмах і пад.). Рухомы блок. □ Зроблены новы рухомы круг і прыстасаванні для дэкарацый. «Беларусь».

2. Які не знаходзіцца пастаянна на адным і тым жа месцы, здольны змяняцца. Рухомы націск у слове. □ [Вецер] разрываў полаг хмар, і тады праз рухомыя прасветы згасаючымі іскрамі падалі на зямлю зоркі. Шамякін. // Які пераязджае з месца на месца; проціл. нерухомы. Рухомы лазарэт. Рухомы магазін. // Прызначаны для перамяшчэння з месца на месца. Рухомая артылерыя. Рухомы мост. □ — Будзем ствараць невялікія рухомыя атрады, якія б змаглі знайсці прытулак і ў стэпе, — прапанаваў Андрэй. Няхай.

3. Які можа змяняцца ў залежнасці ад умоў. Рухомыя формы арганізацыі. // Які хутка развіваецца, мяняецца. Стыль пісьменніка, калі разглядаць яго як сувязі, што існуюць паміж асноўнымі вобразамі твораў, — з’ява рухомая. Юрэвіч.

•••

Рухомая маёмасць гл. маёмасць.

Рухомы састаў гл. састаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзіця́чы

1. (які мае дачыненне да дзяцей) kíndlich, Kínder-;

дзіця́чы дом Kínderheim n -(e)s, -e;

дзіця́чы садо́к Kíndergarten m -s, -gärten; Kíndertagesstätte f -, -n;

дзіця́чая ўстано́ва Kíndereinrichtung f -, -en;

дзіця́чая пляцо́ўка (Kínder)spíelplatz m -es, -plätze;

дзіця́чая кансульта́цыя Kínderberatungsstelle f -, -n;

дзіця́чая літарату́ра Kínderbücher pl, Kínderliteratur f -;

2. (характарам) kíndisch, kíndlich;

дзіця́чы по́чырк éine kíndliche Hándschrift;

дзіця́чы магазі́н Kínderkaufhaus n -es, -häuser; Káufhaus des Kíndes

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

забе́гчы сов., в разн. знач. забежа́ть;

з. да тава́рыша — забежа́ть к това́рищу;

з. ў магазі́н — забежа́ть в магази́н;

саба́ка ~бе́г напе́рад і спыні́ўся на даро́зе — соба́ка забежа́ла вперёд и останови́лась на доро́ге;

з. за дом — забежа́ть за дом;

з. за пяць кіламе́траў ад до́му — забежа́ть за пять киломе́тров от до́ма;

◊ з. напе́рад — забежа́ть вперёд

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

праміну́ць (што) сов.

1. пропусти́ть;

п. дзве старо́нкі — пропусти́ть две страни́цы;

яго́ про́звішча выпадко́ва ~ну́лі — его́ фами́лию случа́йно пропусти́ли;

2. минова́ть, прое́хать (пройти́) ми́мо (чего);

п. магазі́н — минова́ть магази́н (прое́хать, пройти́ ми́мо магази́на);

3. минова́ть, обойти́;

лі́ха мяне́ ~ну́ла — ли́хо меня́ минова́ло (обошло́);

4. (протечь — о времени, событии) пройти́, минова́ть; проте́чь;

~ну́ў год — прошёл (минова́л) год

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)