Verbum

арфава́ць, ‑фую, ‑фуеш, ‑фуе; незак., што і без дап.

Ачышчаць арфай зерне ад мякіны і смецця. З няяснымі надзеямі.. [Скуратовіч] пайшоў у гумно арфаваць на насенне жыта. Чорны. Як ішла лён абіваць, Пад нагамі цёрся жвір; Нібы семя арфаваць, — За мной следам брыгадзір. Купала.

адагну́цца, ‑гнуся, ‑гнешся, ‑гнецца; ‑гнёмся, ‑гняцеся; зак.

1. Выпрастацца, стаць роўным. Цвік адагнуўся.

2. Разагнуўшыся, падняцца; выпрастаць спіну. Напісаўшы, [Аўдоля] уздыхнула з палёгкай, быццам гоні жыта зжала, ад постаці адагнулася. Крапіва. Выпусціўшы з рук лейцы, [Наста] доўга стаіць у пяску, — не можа адагнуцца. Пташнікаў.

дасе́яць, ‑сею, ‑сееш, ‑сее; зак., што.

1. Скончыць сяўбу чаго‑н. Дасеяць жыта. // Пасеяць што‑н. да якога‑н. месца. Дасеяць авёс да дарогі. // Скончыць засейванне якога‑н. участка. Дасеяць насенны ўчастак. Дасеяць яравое поле.

2. Скончыць прасейванне чаго‑н. Дасеяць муку.

калі́ўе, ‑я, н., зб.

Калівы (у 1 знач.); сцёблы траў або збожжавых злакаў. Босыя ногі раз-пораз ублытваюцца ў роснае палеглае каліўе жыта. Кулакоўскі. На гародзе, які даглядала Якімава брыгада, .. сям-там на каліўі чырванелі памідоры, ды зелена буяла бацвінне морквы. Сабаленка.

пазне́й, прысл.

1. Выш. ст. да прысл. позна (у 1, 3 знач.).

2. Праз нейкі час. Пазней, па заданню рэдакцыі, мне давялося самому зайсці ў домік пад соснамі, дзе за акном невялікага кабінета красавалася паміж пладовых дрэўцаў звычайнае наша, вясковае жыта. Брыль.

пра́нік, ‑а, м.

Плоскі драўляны брусок з ручкай для выбівання бялізны пры мыцці ці для абівання, абмалоту лёну і пад. Б’е пранікам Раіна палатно. Танк. Сотнямі гукаў разносіцца над ракою плясканне пранікаў. Колас. [Жанчына:] — Хоць возік жыта прывезці — абаб’ю як-небудзь, хоць пранікам. Чорны.

прыпява́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Суправаджаць спевамі якое‑н. дзеянне; падпяваць. Данілка іграе жаласліва-нудную мелодыю, Зоська круціцца па сцэне і прыпявае. Купала. Ваявалі ў полі жнеі-маладзіцы, Вострымі сярпамі жыта ваявалі, «Залатая зорка-зараніца, Не заходзь так рана...» — прыпявалі. Вітка.

разлу́шчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.

Раскрыць (абалонку), расцерабіць, каб дастаць семя. Разлушчыць стручок. □ Васіліна сарвала каласок, які здаўся ёй большым за іншыя, разлушчыла яго, углядаючыся ў малочныя зярняткі, і нездаволена пакруціла галавой: — Ну і жыта, не маглі абмяняць на гатунковае. — Хадкевіч.

спарыння́, ‑і, ж.

Паразітны грыб, што выклікае хваробу злакавых раслін, пры якой у каласах жыта, пшаніцы, ячменю замест зерня ўтвараюцца чорныя ражкі. [Санька] знайшоў на паласе нейкі чорны пылок і сказаў, што гэта расце спарыння, вялікі шкоднік збажыны, што яе трэба знішчаць. Ваданосаў.

сці́жма, ‑ы, ж.

Разм. Вялікая колькасць, мноства каго‑, чаго‑н. Сціжма народу. □ Уся зямля, .. здавалася, імкліва падымалася ўгору, насустрач застыглай у паветры сціжме срабрыстага пуху. Паслядовіч. Аднаго жыта па кілаграму на працадзень. Было б, можа, і больш. Але ж статку сціжма. Мыслівец.