◎ Па́сыртухі, посыртухі ’блочкі, чапёлкі для падвешвання нітоў’ (Уладз.). Паводле Петлевай (Этимология–1985, 18), рэканструюецца як прасла (po) ‑sъrt‑uxa < sъrt‑, якое абазначае рух і паходзіць з і.-е. *ser‑ ’цячы, рухацца’, параўн. серб. -харв. sftałi ’несціся, імкнуцца’, ’нападаць’, ’бадзяцца’, балг. присрътам ’марудна і карпатліва рабіць нешта’, макед. сртам ’углядвацца, чакаць’, польск. siertać się ’кідацца’, каш. sarnęc ’уцячы’, рус. сёртать ’пераступаць з адной нагі на другую’ (Варбат, Этимология–1975, 32–34). Сюды ж і ушацк. сяр‑ толіцца ’выконваць доўга цяжкую работу’ (Нар. лекс.). Бел. лексема посыртухі адлюстроўвае ідэю руху — ’абарачальныя колцы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыпра́віць ’пакласці прыправу; дадаць што-небудзь; прыладзіць, прымацаваць’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр.), ’прыгатаваць’ (шальч., Сл. ПЗБ), прыпра́ўка ’прыробка; прыладжванне, прымацоўванне’ (ТСБМ, Байк. і Некр.), ст.-бел. прыправити ’падрыхтаваць, зрабіць’. Рус. приправля́ть, припра́вить ’дадаваць (у ежу)’; ’выконваць разнастайныя работы па гаспадарцы’; ’майстраваць, прыладжваць’, укр. припра́вити ’прымацаваць, прыладзіць’; ’прыправіць’, польск. przyprawić ’прыладзіць, прымацаваць; прыправіць ежу’, чэш. připraviti ’падрыхтаваць; уладкаваць’, славац. pripraviť ’тс’, серб.-харв. припра́вити, славен. pripraviti ’тс’, балг. припра́вям ’дадаваць (у ежу)’. Прыставачны дэрыват ад *praviti, гл. пра́віць 1, г. зн. ’падрыхтоўваць як належыць’. Усходнеславянскія і польскія значэнні агульнаславянскага дзеяслова семантычна проціпастаўлены паўднёваславянскім і славацкаму.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
act2 [ækt] v.
1. дзе́йнічаць;
The doctors acted promptly. Дактары дзейнічалі неадкладна.
2. трыма́цца; паво́дзіць сябе́
3. прытвара́цца, прыкі́двацца, рабі́ць вы́гляд;
I decided to act dumb. Я вырашыў прытварыцца нямы
4. выко́нваць, (і)гра́ць ро́лю; (і)гра́ць на сцэ́не;
act Hamlet ігра́ць ро́лю Га́млета
5. (on) уздзе́йнічаць;
Alcohol acts quickly on the brain. Алкаголь хутка ўздзейнічае на мозг.
♦
act for smb./on behalf of smb./on smb.’s behalf дзе́йнічаць ад імя́ каго́-н./выко́нваць фу́нкцыі каго́-н.
act out [ˌæktˈaʊt] phr. v. разы́грываць; рабі́ць вы́гляд
act up [ˌæktˈʌp] phr. v. infml дурэ́ць, забаўля́цца, сваво́ліць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
irrelevant [ɪˈreləvənt] adj. (to)
1. нерэлева́нтны; неадпаве́дны
2. недарэ́чны; непатрэ́бны; неісто́тны, які́ не ма́е дачыне́ння або́ адно́сін (да чаго-н.);
If he can do the job well, his age is irrelevant. Калі ён можа добра выконваць сваю работу, то яго ўзрост значэння не мае.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
translate [trænzˈleɪt] v.
1. пераклада́ць; пераклада́цца;
translate into English пераклада́ць на англі́йскую мо́ву;
This sentence doesn’t translate well. Гэты сказ добра не перакладаецца.
2. тлума́чыць;
I translated her silence as assent. Я зразумеў яе маўчанне як згоду.
3. перайна́чваць, ператвара́ць;
translate promises выко́нваць абяца́нні
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
discharge2 [dɪsˈtʃɑ:dʒ] v.
1. разгружа́ць (што-н.)
2. law апра́ўдваць (падсуднага), вызваля́ць (з турмы)
3. fml выко́нваць (абавязкі)
4. выпла́чваць (даўгі)
5. (from) звальня́ць (з працы, з арміі); выпі́сваць; выпі́свацца (з бальніцы)
6. fml выстрэ́льваць, страля́ць (з ружжа)
7. спуска́ць (газ, вадкасць)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
эне́ргія, ‑і, ж.
1. Адна з асноўных уласцівасцей матэрыі — агульная колькасная мера руху і ўзаемадзеяння ўсіх яе відаў. Закон захавання энергіі. □ Дзяленне ядзер урану суправаджаецца выдзяленнем вялікай колькасці энергіі. «Маладосць». // Здольнасць якога‑н. цела, рэчыва і пад. выконваць якую‑н. работу або быць крыніцай той сілы, якая можа выконваць работу. Шмат часу забірала .. вырашэнне такіх пытанняў, як выкарыстанне энергіі марскіх прыліваў і адліваў або атрыманне яе з арктычнага холаду. Шахавец. Невядомых скарбаў і энергій у прыродзе вельмі многа. Бядуля. // Разм. Электрычны ток. Свая электрастанцыя давала энергію. Гурскі.
2. Дзейная сіла, спалучаная з настойлівасцю ў дасягненні пастаўленай мэты. Усе гэтыя дні Сузан хадзіў вясёлы і ўзрушаны. Ён праявіў нават пэўную энергію і заклапочанасць. Лынькоў. — Аса! аса! — дружна крычалі студэнты, пляскаючы ў далоні і захапляючыся хараством і нястрымнай энергіяй дзяўчыны. Дуброўскі. Многа трэба было энергіі і старання, каб кожная група была зацікаўлена ў сваёй рабоце, каб увесь час трымаць школу на вышыні таго ці іншага настрою. Колас.
•••
Ядзерная (атамная) энергія — унутраная энергія атамнага ядра, якая вылучаецца пры ядзерных рэакцыях.
[Ад грэч. enérgeia — дзеянне, дзейнасць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
expedite
[ˈekspədaɪt]
1.
v.t.
1) палягча́ць; прысьпе́шваць; паскара́ць
2) ху́тка выко́нваць, зала́джваць
3) афіцы́йна выдава́ць (дакумэ́нт)
2.
adj.
1) во́льны (ад перашко́даў)
2) ху́ткі, спры́тны (пра чалаве́ка), спра́ўны, гато́вы, прыда́тны да ўжы́тку (пра прыла́ду)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
implement
[ˈɪmplɪmənt]
1.
n.
1) прыла́да f.; coll. прыла́дзьдзе n.; інструмэ́нт -а m.
2) сро́дак для дасягне́ньня чаго́-н.
2.
v.t.
1) выко́нваць, ажыцьцяўля́ць, укараня́ць, уво́дзіць у жыцьцё
2) забясьпе́чваць прыла́дамі або́ і́ншымі сро́дкамі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
rap2 [ræp] v.
1. злёгку ўдара́ць; сту́каць, пасту́кваць;
rap on the door пасту́каць у дзве́ры
2. (out) рэ́зка гавары́ць; выкры́кваць;
Captain Blake rapped out an order. Капітан Блэйк выкрыкнуў загад.
3. mus. выко́нваць рэп
♦
rap smb. on/over the knuckles крытыкава́ць каго́-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)