чу́цца, чу́юся, чу́ешся, чу́ецца; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Быць чутным, успрымацца на слых.

Чулася музыка.

Чуўся смех.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Успрымацца органамі пачуццяў; адчувацца.

Чуецца пах кветак.

У песні чуўся смутак і жальба.

3. у знач. пабочн. сл. чу́ецца, чу́лася. Адчувацца, думацца.

Яна ківала галавой, але, чулася, была занята сваімі думкамі.

4. як або якім чынам. Адчуваць сябе, быць у пэўным стане.

Добра чулася нам у лесе.

|| зак. пачу́цца, -чу́ецца (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

універсаліі, ✂, ж. (спец.).

Сукупнасць паняццяў, агульных для ўсіх ці многіх моў, але такіх, якія ў іх выражаюцца па-рознаму.

  • У. лексіка-семантычнага плана.
  • Дэдуктыўныя і індуктыўныя моўныя у.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

прамалінейны, ✂.

  1. Які размешчаны, ідзе па прамой лініі.

    • П. рух.

  2. перан. Шчыры і прамы, але пазбаўлены неабходнай гібкасці, аднабаковы.

    • П. чалавек.
    • П. адказ.
    • Дзейнічаць прамалінейна (прысл.).

|| наз. прамалінейнасць, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

амо́німы

(гр. homonymos = аднайменны)

лінгв. словы, якія аднолькава вымаўляюцца, але маюць рознае значэнне (напр. каса́ — сельскагаспадарчая прылада і касá — заплеценыя валасы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

араты́п

(ад гр. oros = гара + -тып)

наборна-друкавальная машына, аналагічная лінатыпу, але забяспечаная замест матрыц патрыцамі, а замест адліўнога апарата друкавальным.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

генако́пія

(ад ген + копія)

спадчыннае змяненне фенатыпу арганізма, якое знешне падобна да другога спадчыннага змянення, але абумоўлена іншымі генамі (параўн. фенакопія).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гетэрамарфі́зм

(ад гетэра- + -марфізм)

працэс утварэння з адной магмы пры неаднолькавых умовах горных парод з розным мінералагічным, але аднолькавым хімічным саставам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гіпатэ́нзія

(ад гіпа- + лац. tensio = напружанне)

тое, што і гіпатанія, але часцей ужываецца для абазначэння паніжэння артэрыяльнага крывянога ціску (параўн. гіпертэнзія).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гіпертэнзі́я

(ад гіпер- + лац. tensio = напружанне)

тое, што і гіпертанія, але часцей ужываецца для абазначэння павышэння артэрыяльнага крывянога ціску (параўн. гіпатэнзія).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

камісіяне́р

(фр. commissionпаіrе)

асоба, якая выконвае гандлёвыя даручэнні за пэўную плату; пасрэднік у здзелцы за кошт камітэнта, але ад свайго імя.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)