Verbum

анлайнавы слоўнік

total

[ˈtoʊtəl]

adj.

1) агу́льны, уве́сь

the total cost of the house and land — агу́льны кошт до́му й зямлі́

2) по́ўны

a total failure — по́ўная няўда́ча

total darkness — по́ўная це́мра; це́мра, хоць во́ка вы́калі

агу́льная ко́лькасьць, су́ма f., вы́нік -у m.

v.t.

1) дадава́ць, падсумо́ўваць

Total that column of figures — Падсуму́й уве́сь слупо́к

2) склада́ць су́му

The money spent on food totals his entire salary — Гро́шы вы́даткаваныя на е́жу склада́юць уве́сь яго́ны заро́бак

3) informal по́ўнасьцю разьбіва́ць, зьнішча́ць

He totaled his car in an accident — Ён ушчэ́нт разьбі́ў сваю́ машы́ну ў ава́рыі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

collective

[kəˈlektɪv]

adj.

1) супо́льны; агу́льны, збо́рны

the collective wisdom of Congress — супо́льная му́драсьць Кангрэ́су

collective number — збо́рны лічэ́бнік

2) калекты́ўны

collective farming — калекты́ўная гаспада́рка

1) збо́рны назо́ўнік

2) су́ма f., збор -у m.

3) калекты́ўнае прадпрые́мства, калга́с -у m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Арце́ль. З рус. артель, дыял. артиль < цюрк. Неверагодна думка Равінскага–Корта, а потым Фасмера, 1, 89, пра італьянскую крыніцу рускага слова. Слова артельный засведчана ў помніках сярэдзіны XVII ст. (Порахава, Лексика Сиб. летописей, 163, аднак даціроўка Порахавай з XVI ст. не падмацавана). Няяснай застаецца цюркская крыніца слова. Малаверагодна думка Міклашыча, Türk. El., 2, 137, які звязваў слова з цюрк. ортак ’агульны’, орталык ’таварыства’ і іншымі аднакаранёвымі. Дзмітрыеў, а за ім Трубачоў бачаць крыніцу ў тат.-башк. артил ’рэзерв’ (Дзмітрыеў, Строй, 563; Трубачоў, Дополн., 1, 89). Трэба ўлічыць яшчэ і магчымасць сувязі рус. артель з цюрк. дзеяслоўным коранем ерт‑, ӓрт‑ ’весці за сабой’ (Радлаў, Опыт, 1, 790), пашыраным станавым суфіксам ‑іл: артіл ’быць вядзеннем’, ці ’тыя, хто за кімсь ідзе, світа, суправаджаючыя’. З рускай запазычана слова артель у іншыя славянскія мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

каму́на

(фр. commune, ад лац. communis = агульны)

1) тып гарадскога самакіравання ў сярэдневяковай Еўропе;

2) калектыў людзей, якія аб’ядналіся для сумеснага жыцця і працы пры агульных сродках вытворчасці (напр. сельскагаспадарчая к.);

Парыжская К. — рэвалюцыйны ўрад парыжскіх працоўных у 1871 г.;

2) ніжэйшая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Францыі, Італіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

blanket

[ˈblæŋkɪt]

1) ко́ўдра f., плед -а m.

homewoven blanket — дзяру́жка, по́сьцілка f.

2) по́крыва n.

a blanket of snow — сьне́жнае по́крыва

v.t.

1) засьціла́ць

2) пакрыва́ць

3) перашкаджа́ць, заглуша́ць, глушы́ць (радыёперада́чу)

adj.

агу́льны, по́ўны, усеабды́мны

a blanket guarantee — агу́льная, по́ўная гара́нтыя

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

камуні́зм

(фр. communisme, ад лац. communis = агульны)

паводле вучэння марксізму-ленінізму, грамадска-эканамічная фармацыя, заснаваная на грамадскай уласнасці на сродкі вытворчасці, а таксама, у больш вузкім сэнсе, — другая, вышэйшая ў параўнанні з сацыялізмам, бяскласавая ступень гэтай фармацыі, пры якой будзе ажыццяўляцца прынцып «ад кожнага па яго здольнасцях, кожнаму — па яго патрэбнасцях».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

broad [brɔ:d] adj.

1. шыро́кі; прасто́рны;

The river is 30 feet broad. Рака шырынёю ў 30 футаў.

2. шыро́кі; цярпі́мы;

take a broad view of smth. шыро́ка глядзе́ць на што-н.

3. прыкме́тны, я́ўны, відаво́чны;

a broad hint я́ўны намёк

4. агу́льны, шыро́кі;

in broad terms у агу́льным сэ́нсе

♦

in broad daylight у бе́лы дзень;

it is as broad as it is long BrE, infml то́е на то́е выхо́дзіць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

aggregate

[ˈægrɪgət]

1) агу́льная ко́лькасьць, су́ма f.

2) аб’ядна́ная ма́са, суку́пнасьць f.

in the aggregate — ра́зам; у цэ́лым, суку́пна

3) Geol. ска́ла-зро́стак, агрэга́т -у m.

adj.

1) супо́льны, агу́льны

aggregate income — супо́льны прыбы́так

2) агрэга́тны, складны́

[ˈægrɪgeɪt]

v.t.

злуча́ць, задзіно́чваць, аб’ядно́ўваць

v.i.

злуча́цца, задзіно́чвацца, аб’ядно́ўвацца

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Верэ́я ’верая’ (Сцяшк. МГ), верая́ ’шула, слуп у плоце’ (БРС), укр. верея́ ’шула; вось, на якой ходзяць дзверы’, рус. верея́, сарат. ’шула ў дзвярах, якое падтрымлівае страху хлява’, валаг. ’слуп у дзвярах’, бранск., разан. ’трама, бэлька’, арханг. ’шула азярода’, свярдл. ’вертыкальная вось матавіла’, паўн.-дзвін. ’абарачальны слуп у весніцах’, арханг. ’дзверцы ў плоце’, ст.-рус. верея ’бэлька, брус’; ’шула’; ’жардзіна, якою закрываюць вароты’, польск. wierzej ’аднастворкавая брамка’, wierzeja ’двухстворкавая брамка з дошак’; ’дзверы ў гумне’, ст.-польск. wierzejny ’агульны, адкрыты’, чэш. veřejný ’тс’, veřej(e) ’палавінка дзвярэй’, славац. veraj, verej ’створка дзвярэй, варот’, veraje ’вушакі’, славен. veréja ’слуп, вушак’ і ст.-слав. верѣꙗ ’засаўка’. Прасл. лексема, утвораная ад ver‑ (> ver‑ti ’закрываць, замыкаць, заціскаць’) пры дапамозе суф. Nomina agentis ж. р. ‑ěja. Мае і.-е. адпаведнікі: літ. var̃tai ’дзверы’, оск. veru ’вароты’, ст.-інд. vr̥tiḥ ’плот, агароджа’, лац. aperio ’адчыняю’ (гл. Развадоўскі, Wybór, 2, 205; Траўтман, 352; Вальдэ, 50; Фасмер, 1, 298; ЭСРЯ, 1, В, 29; Махэк, 684).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адзі́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Толькі адзін. Адзіны сын. Адзіная ўцеха. □ Сцерагчы маю краіну, Як мой скарб святы, адзіны, Паклянуся я. Колас. А быць можа — хто знае! — Гэта ты і была, Ты, адзіная ў свеце, Лёс мой, зорка мая. Гілевіч.

2. Цэлы, непадзельны; з’яднаны. Адзіная сям’я народаў. □ Партыя, урад наш — мы ўсе адзіны. Колас. Галоўныя героі і мноства сюжэтна нязначных персанажаў ствараюць уяўленне адзінага і адначасова вельмі шматаблічнага вобраза народа, які з’яўляецца героем «Векапомных дзён». Дзюбайла.

3. Агульны для ўсіх, той самы, аднолькавы. Адзіныя патрабаванне Адзіная сістэма. Адзіны арфаграфічны рэжым. Адзіны погляд. Адзінае кіраўніцтва. □ Для сучаснага этапа нацыянальна-вызваленчай барацьбы народаў характэрным з’яўляецца той факт, што ў многіх краінах склаўся або складаецца адзіны нацыянальны фронт. «Звязда». Задача ў нас была адна, І лёс адзіны нас сасватаў. Астрэйка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)