павыкраса́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Выкрасаць у вялікай колькасці. На шолах спелай збажыны Агонь бялюткі ды зялёны Павыкрасалі п[е]руны З калматай хмарышчы свінцовай. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прабаўля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., што.
Разм. Праводзіць, затрачваць (час). Калі наставала ноч, .. [старая] забіралася на печ і, падкурчыўшы ногі, прабаўляла час, пакуль гарэў агонь. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блука́ючы, ‑ая, ‑ае.
У выразах: блукаючая нырка гл. нырка. Блукаючы нерв гл. нерв. Блукаючыя агні гл. агонь. Блукаючыя зоркі гл. зорка. Блукаючыя токі гл. ток.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зачыта́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Захапіўшыся чытаннем, забыцца на ўсё. — Не спіш, сын? — спыталася [Гравыльда] з першай хаты. — Агонь, бачу, гарыць. — Зачытаўся, цётка Грасыльда... Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раўні́вец, ‑ніўца, м.
Разм. Раўнівы чалавек. І разумею я раўніўца, Што ўспыхваў, нібыта агонь, З-за ўсмешкі юнай чараўніцы, Што бліскала не для яго. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АДРА́СТ,
у грэч. міфалогіі цар Аргаса. Узначальваў няўдалы паход на Фівы і выратаваўся дзякуючы хуткасці свайго боскага каня. Удзельнічаў у пераможным паходзе эпігонаў на Фівы, у якім страціў сына Эгіялея і памёр ад гора. Паводле другога міфа, Адраст кінуўся ў агонь разам з сынам Гіпаноем.
т. 1, с. 136
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГОГ І МАГО́Г,
у іудзейскай, хрысціянскай і мусульманскай (Йаджудж і Маджудж) міфалогіях 2 дзікія народы, нашэсце якіх павінна папярэднічаць «страшнаму суду». У біблейскай міфалогіі «Магог» — плямёны, «Гог» — імя іх правадыра. Гог і Магог быццам бы з’явяцца ў незлічонай колькасці, але іх знішчыць агонь з нябёсаў.
т. 5, с. 319
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ogień
м.
1. агонь; полымя;
rozpalić ogień — распаліць агонь;
dolać oliwy do ognia — падліць масла ў агонь;
gotować na wolnym ogniu — гатаваць (варыць) на малым агні;
2. вайск. агонь; страляніна;
ogień huraganowy — ураганны агонь;
dostać się między dwa ognie — перан. апынуцца паміж двух агнёў;
ognia! вайск. агонь! (каманда);
przerwij ogień! — спыніць агонь!;
3. запал; тэмперамент;
ognie na niego wystąpiły — у яго кроў да твару прыліла;
słomiany ogień — хвіліннае захапленне;
igrać z ogniem — гуляць з агнём;
wpaść jak po ogień — заскочыць (забегчы) на хвілінку;
stanąć w ogniu — зачырванецца; абліцца чырванню;
sztuczne ognie — феерверк;
zimne ognie — бенгальскія агні;
krzyżowy ogień pytań — перакрыжаваны агонь пытанняў;
(gra w) dwa ognie — (гульня) у выбівалы;
on skoczyłby dla niej w ogień — дзеля яе ён скочыў бы ў агонь
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
знішча́льны, -ая, -ае.
1. Вялікай разбуральнай сілы; які вядзецца з мэтай разбурэння, знішчэння.
Адкрыць з. агонь па ворагу.
Знішчальная вайна.
2. Прызначаны для знішчэння караблёў і авіяцыі праціўніка, для барацьбы з дыверсантамі і пад.
Знішчальная авіяцыя.
З. батальён.
3. перан. Рэзкі, бязлітасны, які выяўляе пагарду, нянавісць.
Знішчальная крытыка.
З. позірк.
|| наз. знішча́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сустрэ́чны, -ая, -ае.
1. Які рухаецца насустрач.
С. цягнік.
С. вецер.
Ніхто з сустрэчных (наз.) не спыніўся.
2. Які адбываецца пры сустрэчы, пры руху з двух бакоў.
С. бой.
С. агонь.
3. Які даецца ў адказ на што-н.
С. план.
◊
Першы сустрэчны — хто трапіцца, выпадковы.
Сустрэчны (наз.) і папярэчны — любы без разбору чалавек, усякі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)