замахну́цца сов.
1. (чым) замахну́ться, занести́ (что);
з. сяке́рай — замахну́ться топоро́м; занести́ топо́р;
2. перен. (проявить размах) замахну́ться, размахну́ться;
3. перен. посягну́ть;
з. на чужу́ю маёмасць — посягну́ть на чужо́е иму́щество
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жураве́ль I, -раўля́ м. (птица) жура́вль;
◊ лепш сіні́ца ў рука́х, чым ж. у не́бе — посл. лу́чше сини́ца в рука́х, чем жура́вль в не́бе
жураве́ль II, -раўля́ м. (у колодца) жура́вль
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
незнаёмы
1. прил. незнако́мый, неизве́стный;
~мыя мясці́ны — незнако́мые (неизве́стные) места́;
2. прил. незнако́мый;
н. чалаве́к — незнако́мый челове́к;
3. прил. (з чым) несве́дущий (в чём);
4. в знач. сущ. незнако́мый, незнако́мец
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паня́цце ср., в разн. знач. поня́тие;
п. прыба́вачнай ва́ртасці — поня́тие приба́вочной сто́имости;
п. трохвуго́льніка — поня́тие треуго́льника;
малаакрэ́сленае п. — растяжи́мое поня́тие;
мець п. аб чым-не́будзь — име́ть поня́тие о чём-л.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перасыпа́нне I ср.
1. перасыпа́ние;
2. разг. перебо́рка ж.;
1, 2 см. перасыпа́ць I
перасыпа́нне II ср. пересыпа́ние;
п. не менш шко́днае, чым недасыпа́нне — пересыпа́ние не ме́нее вре́дно, чем недосыпа́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мата́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак.
1. што. Віць, навіваць, накручваць.
М. ніткі.
2. чым. Рухаць з боку ў бок, махаць чым-н.
М. галавой.
3. Хутка ісці, бегчы куды-н.; уцякаць, паспешна выбірацца адкуль-н. (разм., груб.).
Матай адсюль!
|| зак. намата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 1 знач.); наз. намо́тка, -і, ДМ -тцы, ж. (да 1 знач.).
|| аднакр. матну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 2 знач.).
|| наз. мата́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
|| прым. мата́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
адсячы́ і адсе́кчы, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; -се́к, -кла; -сячы́; -се́чаны; зак.
1. што. Аддзяліць, ударыўшы чым-н. вострым.
А. сухую галіну.
2. перан., каго-што. Рашуча пазбавіцца чаго-н., парваць сувязь з кім-, чым-н.
А. ранейшыя прывычкі.
3. Сказаць, адказаць у рэзкай, катэгарычнай форме.
Не сказаў, а адсек: не буду!
|| незак. адсяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. адсяка́нне, -я, н.
|| наз. адсячэ́нне, -я, н.
А. артылерыйскі агонь.
◊
Даць галаву на адсячэнне — запэўніць у праўдзівасці чаго-н. (разм.).
|| прым. адсе́чны, -ая, -ае (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
трэ́снуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Стварыць трэск.
Пад нагамі трэснула сухая галінка.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Лопнуць, раскалоцца, разламацца, утварыць трэшчыну.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Патрэскацца (пра скуру, губы і пад.).
4. каму, чым па чым і без дап. Моцна стукнуць, ударыць (разм.).
◊
Хоць трэсні (разм.) — пра дарэмныя намаганні, старанні.
|| незак. трэ́скаць, -ае (да 1 і 2 знач.).
|| наз. трэ́сканне, -я, н. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
предста́виться сов.
1. (назвать себя при знакомстве) адрэкамендава́цца, пазнаёміцца, прадста́віцца;
разреши́те предста́виться дазво́льце адрэкамендава́цца (пазнаёміцца, прадста́віцца);
2. (предстать в воображении) уяві́цца, прадста́віцца; (показаться, почудиться) зда́цца; (послышаться) пачу́цца;
3. (предстать, явиться) паўста́ць (перад кім, чым); з’яві́цца, паяві́цца (перад кім, чым); (показаться) паказа́цца; прадста́віцца;
4. (притвориться) разг. прыкі́нуцца, састро́іць з сябе́ (каго, што);
5. (возникнуть, случиться) тра́піцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
інкруста́цыя
(лац. incrustatio = пакрыццё чым-н.)
узоры, малюнкі на паверхні якога-н. прадмета з урэзаных у яе кавалачкаў дрэва, косці, перламутру і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)