Verbum

зда́цца³, буд. не ўжыв.; зда́ўся, здала́ся, -ло́ся; зак., каму (разм.).

Спатрэбіцца.

Нашто я там каму здаўся?

здаць, здам, здасі́ здасць; здадзім, здасце́, здаду́ць; здаў, здала́, -ло́; здай; зда́дзены; зак.

1. каго-што. Перадаць каму-н. (пра наяўнае, выкананае, даручанае).

З. рэчы ў багаж.

З. дакументы ў архіў.

З. дзяжурства.

З. хлеб дзяржаве.

З. манаграфію ў друк.

З. затрыманага ў міліцыю.

2. што. Аддаць у наём.

З. пакой кватарантам.

З. зямлю ў арэнду.

3. што. Уступіць, аддаць непрыяцелю (у выніку няўдачнага бою ці без бою).

З. горад.

З. пазіцыі (таксама перан.).

4. што. Аслабіць, зменшыць, не справіўшыся.

З. тэмп работы.

5. што. Раздаць у гульні (карты).

6. што. Вытрымаць іспыты на веды, уменне.

З. залік.

З. нормы па бегу.

7. Стаць слабейшым, цішэйшым, горшым (разм.).

Пад вясну мароз здаў.

Сэрца здало.

Машына здала.

|| незак. здава́ць, здаю́, здае́ш, здае́; здаём, здаяце́, здаю́ць; здава́й.

|| наз. зда́ча, -ы, ж. (да 1—3, 5 і 6 знач.).

зда́ча¹, -ы, ж.

1. гл. здаць.

2. Лішак грошай, які вяртаецца пры разліку; рэшта.

Атрымаць здачу.

З. з пяці тысяч рублёў.

◊

Даць здачы каму (разм.) — адказаць ударам на ўдар.

зда́ча² гл. здацца¹.

здво́іць, -о́ю, -о́іш, -о́іць; -о́ены; зак., што.

1. Зрабіць што-н. двайным.

З. нітку.

2. Занава размясціць у страі ў дзве шарэнгі.

З. рады.

|| незак. здво́йваць, -аю, -аеш, -ае; наз. здво́йванне, -я, н.

|| наз. здвае́нне, -я, н.

здвуру́шнічаць гл. двурушнічаць.

здзе́йсніцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ніцца; зак.

Ажыццявіцца, збыцца.

Мая мара здзейснілася.

|| незак. здзяйсня́цца, -я́ецца.

|| наз. здзяйсне́нне, -я, н.

здзе́йсніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; зак., што.

1. Ажыццявіць, ператварыць у рэчаіснасць.

З. планы.

2. Зрабіць што-н. незвычайнае.

З. подзвіг.

|| незак. здзяйсня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. здзяйсне́нне, -я, н.

здзек, -у, мн. -і, -аў, м.

1. гл. здзекавацца.

2. Злая, зневажальная насмешка, а таксама зневажальны ўчынак ці паводзіны ў адносінах да каго-, чаго-н.

Зносіць здзекі ад каго-н.

|| прым. здзе́клівы, -ая, -ае.

Здзеклівая ўсмешка.

здзе́кавацца, -куюся, -куешся, -куецца; -куйся; незак., з каго-чаго.

1. Мучыць, катаваць каго-н.

З. з людзей.

2. Злосна, зняважліва высмейваць, абражаць каго-, што-н., кпіць з каго-, чаго-н.

Недаравальна з. з чалавека.

|| наз. здзек, -у, м.