ту́мба, -ы, мн. -ы, тумб і -аў, ж.
1. Невысокі слупок каля дарогі або тратуара.
Бетонная т.
2. Падстаўка для чаго-н. у выглядзе слупка.
3. Круглае збудаванне для наклейвання аб’яў, афіш і пад.
Рэкламная т.
4. перан. Пра тоўстага непаваротлівага чалавека (часцей жанчыну) (разм., зневаж.).
|| памянш. ту́мбачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
тыл, -у, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Задняя частка, старана чаго-н.; частка, старана, процілеглая пярэдняй.
Зайсці з тылу.
2. Тэрыторыя, размешчаная ззаду лініі фронту.
Ударыць у т. праціўніку.
3. звычайна мн. Сукупнасць часцей, падраздзяленняў і ўстаноў, якія ствараюцца для матэрыяльнага, тэхнічнага і медыцынскага забеспячэння войск.
4. перан. У час вайны: уся краіна ў процілегласць фронту.
Працаўнікі тылу.
|| прым. тылавы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Posamént
n -(e)s, -en (часцей pl) пазуме́нт (фурнітура для вопраткі)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Kontúr
f -, -en, m -s, -en, часцей pl ко́нтур, абры́с(ы)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ríeselfeld
n -(e)s, -er, часцей pl с.-г. араша́льнае по́ле
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Sämeréi
f -, -en
1) га́ндаль насе́ннем
2) часцей pl дро́бнае насе́нне
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Schéuklappe
f -, -n часцей pl шо́ры
~ háben — перан. быць у шо́рах
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Вы́садак, часцей высадкі мн. л. (БРС, Нас., Бяльк., Шат., Касп., Янк. Мат., Янк. I, Бір. дыс., З нар. сл.). Рус. вы́садкі, укр. ви́садок, польск. wysadek, чэш. vysadek ’пасадка’. Да высадзіць (гл. садзіць) з суф. ‑ак, ‑к‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ На́дубень ’намаразень’ (свісл., Шатал.). З *на‑дълб‑ень, гл. кадаўба, відаць, збліжанае з дуб (бо часцей рабілася з дуба?), ці пераасэнсаванне ўнутранай формы тэрміна на‑ мараз‑ень з наступным калькаваннем, параўн. надубецца ’намерзнуцца’ (Сцяшк. Сл., Сцяц.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Трапуга, трыпу́га, тырпу́га, тэрпуха́ ‘мянташка’, сюды ж трэпуга́ты, тырпу́жыты ‘мянціць’ (Сл. Брэс.). Мясцовае ўтварэнне ад трапаць 1 з рэдкім суф. ‑уга, магчыма, з першаснага ‑уха, які часцей ужываецца пры называнні прадметаў дзеяння (Сцяцко, Афікс, наз., 71).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)