Талму́дзіць ’падманваць, абдурваць’ (Бяльк.), ’вярзці абы-што’ (Касп.), талму́дзіцца ’валаводзіцца, марудзіць’ (Мат. Гом.), талму́дка ’балбатуха’ (Касп.), талму́дны(й) ’цяжкі’: работа вельмі талмудная (Мат. Маг. 2). Экспрэсіўныя ўтварэнні ад талмуд (гл.), магчыма, пад уплывам мудзіць ’гаварыць недарэчнае’, ’цягнуць’ і пад. (гл. мудак).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыгнята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. што. Прыціскаць чым-н. цяжкім зверху.
П. сыр каменем.
2. каго (што). Эксплуатаваць, не даваць свабодна жыць.
П. слабых.
3. каго (што). Непакоіць, ствараць цяжкі, падаўлены настрой.
Прыгнятаюць змрочныя думкі.
|| зак. прыгне́сці, -няту́, -няце́ш, -няце́; -няцём, -нецяце́, -няту́ць; -нёў, -няла́, -ло́; -няці; -не́чаны.
|| наз. прыгнёт, -у, М -ёце (да 2 знач.) і прыгне́чанне, -я, н. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
клясці́, кляну, клянеш, кляне; клянём, кленяце; пр. кляў, ‑ла, ‑ло; незак., каго-што.
Пасылаць праклёны; праклінаць. Клясці цяжкі лёс. Клясці пана. □ — Каб ты здох праз ноч! Каб табе дзюба адсохла! — бывала кляне .. [Васілька], як толькі бусел заклякоча. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непазбе́жны, ‑ая, ‑ае.
Які вынікае з даных, пэўных абставін; якога нельга пазбегнуць; немінучы. Набліжаўся канец шпітальнаму жыццю, набліжаўся паход, магчыма, цяжкі, самаахвярны, але непазбежны. Кулакоўскі. Я не раз здзіўляўся, як спрытна ўнікалі шафёры амаль непазбежных аварый. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цяжкава́гавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае вялікую вагу; цяжкі. Цяжкавагавыя тавары.
2. Які перавышае сваёй вагой нормы загрузкі. Цяжкавагавы поезд. □ Перад .. [Віталем] егерам разыходзяцца пуці, на якія ён павінен расфарміраваць цяжкавагавы састаў, што прыбыў нядаўна з Масквы. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ля́мця ’маўчун, ціхоня’ (слаўг., Нар. словатв.), у размоўнай мове ўжываецца і ця́мця‑ля́мця ’сарамлівы, няўклюда, няўмека, заўсёды апошні’. Відавочна, балтызм. Параўн. літ. lemtūtà ’павольны, непаваротлівы’ і tem̃pti ’цягнуць’, экспрэсіўны суфікс ‑ця, як у цёхця ’цяжкі ў хадзе’, рус. тютя, тюхтя ’павольны, някемлівы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Му́лкі 1 ’цвёрды, цяжкі, невыносны’, ’які муляе’ (ТСБМ, Нас., Грыг., Яруш., Гарэц., Касп., Сцяшк., Янк. 1-2; Шат., Бяльк., Растарг., Ян.; КЭС, лаг.). Да му́ліць (гл.).
Му́лкі 2 ’ілісты’, ’які аплывае, апаўзае’, гродз. му́лісты ’тс’ (Др.-Падб., Сл. ПЗБ). Да мул 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падсо́біць, ‑соблю, ‑собіш, ‑собіць; заг. падсабі і падсоб; зак.
Абл. Трохі дапамагчы. [Кучук:] — Можа, цяжкі чамаданік, то дайце трошкі падсоблю. Лобан. [Платон:] — Даўно, Віктар, да нас не заходзіў. Прыйшоў бы пагуляць. Тані ўрокі падсобіў бы зрабіць. Экзамены ж скора. Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стопудо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які важыць сто пудоў. Стопудовы груз. // перан. Вельмі цяжкі. У Славіка быццам стопудовы камень сарваўся з душы, паляцеў уніз, пад мост, бразнуўся аб сталёвыя рэйкі і разляцеўся на парашок. Шамякін. // перан. Вельмі багаты. Стопудовы ўраджай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
sorrowful
[ˈsɔrəfəl]
adj.
1) сму́тны, засму́чаны, марко́тны, журбо́тны
to be sorrowful — марко́ціцца
2) пры́кры, паку́тлівы, цяжкі́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)