Ро́зсвет ’досвітак, світанне, золак’ (Нас.). Укр. ро́зсвіт, славен. (raz)svit ’тс’, серб., чарнаг. ра̏свит. Фармальна ўтворана пры дапамозе прыстаўкі раз- (< прасл. *orz‑) і назоўніка свет‑ (< прасл. *světъ ’святло’ < і.-е. *svoi̯t‑) > свяці́ць ’асвятляць’ (гл.). Тут дзеяслоўная прыстаўка надае назоўніку значэнне ’пашырацца, распаўсюджвацца’. Аналагічна польск. rozbrzask і brzask, чэш. rozbřesk і břesk, ст.-чэш. bréžk, славац. rozbresk ’світанак’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

святло́, -а́, н.

1. Прамяністая энергія, якая робіць навакольны свет бачным; электрамагнітныя хвалі ў інтэрвале частот, што ўспрымаюцца зрокам.

Сонечнае с.

Пры святле месяца.

С. свечкі.

2. Тая або іншая крыніца асвятлення.

Запаліць с.

Уключыць электрычнае с.

Стаць бліжэй да святла.

Устаць да святла (да ўсходу сонца, да світання).

3. Светлае месца, блік на карціне, у адрозненне ад ценю.

Кантрасты святла і ценю.

4. перан., чаго. Тое, што робіць зразумелым навакольны свет, што дае пачатак чаму-н. радаснаму, робіць шчаслівым жыццё.

С. яго ідэй відаць ва ўсіх кутках зямлі.

С. дабра.

5. перан. Ззянне, бляск вачэй, радасна-ўзбуджаны выраз твару пад уплывам якога-н. пачуцця.

На твары відаць было с. пяшчоты.

◊

Праліць святло на што (кніжн.) — растлумачыць што-н.

У святле чаго — зыходзячы з пэўнага пункту гледжання на каго-, што-н.

У святле якім (выстаўляць, падаваць і пад.) — у якім-н. выглядзе.

У чорным святле (бачыць, падаваць што-н.) — змрочным, непрыглядным.

|| прым. светлавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

С. сігнал.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зачыні́ць, -ыню́, -ы́ніш, -ы́ніць; -ы́нены; зак.

1. што. Пакрыць векам.

З. скрыню.

2. што. Злучыць створкі для спынення доступу, пранікнення ў сярэдзіну каго-, чаго-н.

З. дзверы.

З. хату.

3. каго-што. Змясціўшы куды-н., заперці на замок.

З. дзяцей у хаце.

◊

Свет зачыніць каму (разм.) — перашкодзіць нармальнаму, спакойнаму жыццю.

Як зачыніць — поўна.

|| незак. зачыня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| звар. зачыні́цца, -ыню́ся, -ы́нішся, -ы́ніцца (да 2 і 3 знач.); незак. зачыня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перапу́дзіць, ‑пуджу, ‑пудзіш, ‑пудзіць; зак., каго.

Разм. Перапужаць. Сабака ашалеў. Распырскваючы сліну, З усіх сабачых ног да статка падляцеў І ну ірваць скаціну, Авечак перапудзіў і наўцёк У белы свет падаўся. Корбан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бацы́ла, ‑ы, ж.

Бактэрыя, якая мае форму палачкі. Туберкулёзная бацыла. / у перан. ужыв. К. Чорны — адзін з пісьменнікаў, якія добра разумелі гэтае імкненне фашызму заразіць увесь свет, усё чалавецтва бацыламі антыгуманізму. Адамовіч.

[Лац. bacillum — палачка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эскапі́зм

(англ. escapism, ад escape = бегчы, ратавацца)

імкненне адысці ад рэальнага жыцця, ад жыццёвых праблем у свет ілюзій, фантазій.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Tágeslicht

n -es дзённае святло́

das ~ erblícken — з’яві́цца на свет, нарадзі́цца

ans ~ kómmen* — паказа́цца; вы́явіцца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

жывёльны

1. в разн. знач. живо́тный;

ж. свет — живо́тный мир;

ж. страх — живо́тный страх;

2. ско́тный;

ж. двор — ско́тный двор

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

издава́ть​I несов. (публиковать, выпускать в свет, обнародовать) выдава́ць; см. изда́ть​I;

издава́ть газе́ту выдава́ць газе́ту;

издава́ть распоряже́ние выдава́ць распараджэ́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

поднебе́сная ж., сущ., уст. паднябе́сная, -най ж.; (земля) зямля́, -лі́ ж.; (мир) свет, род. све́ту м.; (вселенная) сусве́т, -ту м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)