1. Прыгаварыць да якога‑н. пакарання; вынесці рашэнне (пра суд). Прысудзіць да турэмнага зняволення. □ Нядошлага хлопчыка-сірату панскі суд у гміне прысудзіў да пакарання розгамі.Брыль.З Сурвілам [Гушка] ўжо расквітаўся, суд прысудзіў зараз жа аддаць і доўг і працэнты.Чорны.//Разм. Вынесці судовы прыгавор аб перадачы каго‑, чаго‑н. каму‑н. — Суд хату мне прысудзіў, бо сын са мною застаецца.Чорны.
2. Вынесці рашэнне аб прысваенні, уручэнні каму‑н. чаго‑н. (узнагароды, звання і інш.). Прысудзіць Дзяржаўную прэмію. □ Абедзеюм [брыгадам] можна было прысудзіць першае месца, але ў брыгадзе Данілюка ў апошні час назіраліся выпадкі недысцыплінаванасці, дык таму ёй прысуджаецца другое месца.Гаўрылкін.Міколу прысудзілі самую вышэйшую прэмію — патэфон.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
2. Падумаўшы, памеркаваўшы, адмовіцца ад задуманага, змяніць сваё рашэнне, намер. [Галя] паднялася, хацела нешта адказаць Івану, але раздумала і, развітаўшыся з Арцёмам, пайшла за дзверы...Ваданосаў.Спачатку думалі даць ход справе, але Растоўцаў быў мёртвы .. Таму раздумалі.Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АБУЛІ́Я
(ад а... + грэч. bulē воля),
паталагічнае парушэнне псіхічнай рэгуляцыі дзеянняў, слабаволле, нерашучасць. Выяўляецца ў адсутнасці імкнення да дзейнасці, у няздольнасці прыняць рашэнне і ажыццявіць дзеянне, хоць неабходнасць яго ўсведамляецца. Назіраецца пры меланхоліі, іпахондрыі, неўрастэніі, можа быць выклікана таксама барацьбой уяўленняў і пачуццяў, перакананнем у марнасці ўсякага дзеяння. Абулію трэба адрозніваць ад слабаволля як рысы характару (гл.Воля).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Наодлукі ’абы-як (рабіць)’ (беласт., Ніва, 5 жніўня 1979 г.), параўн. укр.наодлуці ’аддзяліўшыся’. Семантычна цяжка звязаць беларускае і ўкраінскае словы; магчыма, да адлучыць ’аддзяліць’ (гл. лучыць) у сэнсе ’адвязацца, адчапіцца’, тады першапачатковае значэнне прыслоўя было б ’абы адвязацца (рабіць)’. Фармальна суадноснае серб.-харв.ддлука ’рашэнне’ дэманструе процілеглую семантыку як вытворнае ад дзеяслова одлучити ’скончыць, падвесці вынікі і пад.’ Іншая версія: да лука ’выгін, крывізна’, *на‑од‑лукі адпавядала б семантычна рус. ’вкривь и вкось’, параўн. улукаткі ’зігзагамі (бегчы)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́пакутаваць
1. (перажыць) erléiden*vt, erdúlden vt;
2. (дасягнуць праз пакуты) únter Quálen hervórbringen* [scháffen*];
вы́пакутавацьякое-н рашэ́нне nach lángen Quálen éinen Entschlúss fássen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
peaceful[ˈpi:sfəl]adj. мі́рны, спако́йны;
a peaceful day ці́хі дзень;
a peaceful protest мі́рны пратэ́ст;
a peaceful demonstration мі́рная дэманстра́цыя;
a peaceful solution мі́рнае рашэ́нне прабле́мы;
peaceful nations міралюбі́выя наро́ды
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
вы́рашыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак.
1.з інф. або з дадан. Абдумаўшы, прыйсці да якога-н. вываду, заключэння.
Ён вырашыў застацца тут.
2.што. Рашыць, знайсці адказ на што-н.
В. пытанне, праблему.
3.што і з інф. Прыняць рашэнне.
Вырашылі стварыць камісію.
4.што. Рассудзіць.
В. спрэчку.
◊
Вырашыць чый-н. лёс — прадвызначыць чыю-н. будучыню, зыход чаго-н.
|| незак.выраша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз.вырашэ́нне, -я, н. (да 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АРЫЯБХА́ТА
(476, Кусумапур, паблізу сучаснага горада Пата, Індыя — каля 550),
індыйскі астраном і матэматык. У творы «Арыябхатыям» выклаў некаторыя матэматычныя звесткі, неабходныя для астранамічных вылічэнняў: здабыванне квадратнага і кубічнага каранёў, найпрасцейшыя задачы на складанне і рашэнне ўраўненняў, правілы падсумавання радоў, табліцу сінусаў, прыбліжанае значэнне ліку π = 3,1416 і інш. Увёў запіс лікаў пры дапамозе літар санскрыту.