аперацыяналі́зм
(ад лац. operatio = дзеянне)
суб’ектыўна-ідэалістычны напрамак у сучаснай філасофіі, паводле якога паняцці не адлюстроўваюць аб’ектыўную рэчаіснасць, а з’яўляюцца прадуктам дзеянняў (аперацый) вучонага.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
бергштрыхі́
(ням. Bergstriche, ад Berg = гара + Strich = рыса)
кароткія рыскі на тапаграфічнай карце, якія праводзяцца перпендыкулярна да гарызанталяў і паказваюць напрамак уніз на схіле.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
се́кта
(лац. secta = вучэнне, напрамак, школа)
1) рэлігійная група, якая адкалолася ад пануючай царквы;
2) перан. група асоб, якая замкнулася ва ўласных вузкіх інтарэсах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
direction [dəˈrekʃn] n.
1. кіру́нак, напра́мак; in the direction of у кіру́нку да;
from all directions з усі́х бако́ў;
He has a good sense of direction. Ён добра арыентуецца.
2. pl. directions указа́нні
3. кіраўні́цтва;
the direction of a play пастано́ўка п’е́сы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
за́хад, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Апусканне (сонца, радзей — аб іншых свяцілах) за лінію гарызонта. [Максім Сцяпанавіч з Верай Антонаўнай] глядзелі на мора, на захад сонца — вялікага, крыху прыплясканага, вогненнага. Карпаў. // Час, калі сонца заходзіць, апускаецца за лінію гарызонта. На захадзе сонца, стомлены і галодны, вяртаўся Міхаіл Парфенчык дадому. Шчарбатаў. // Частка гарызонта, дзе заходзіць сонца. Вячэрняя зара ўжо ахапіла захад. Чарнышэвіч. // Вогненна-чырвоная афарбоўка неба над гарызонтам у той час, калі заходзіць сонца. Пявунні даўно ўжо ўвайшлі ў цень ад высокага бору, а ўзняты іхнімі босымі нагамі пыл павіс над дарогай, румяніцца воблакам у праменнях захаду. Ракітны. Калі [Іван і Сымон] вярнуліся, рака ўжо адлюстравала барвовы захад. Данілевіч.
2. Адзін з чатырох напрамкаў свету, процілеглы ўсходу. Паўнеба на захадзе было пакрыта агромністай цёмнай хмарай. Лынькоў. // Напрамак, процілеглы ўсходу. Машыны, танкі, артылерыя ішлі бесперапыннай плынню ў адным кірунку — на захад. Шамякін. // Мясцовасць, частка краіны, дзяржавы, размешчаная ў гэтым напрамку.
3. (з вялікай літары). Краіны Заходняй Еўропы і Амерыкі ў процілегласць краінам сацыялістычнай садружнасці.
•••
Паўднёвы захад — а) напрамак паміж поўднем і захадам; б) мясцовасць, частка краіны, дзяржавы, размешчаная ў гэтым напрамку.
Паўночны захад — а) напрамак паміж поўначчу і захадам; б) мясцовасць, частка краіны, дзяржавы, размешчаная ў гэтым напрамку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зюйд-о́ст
(гал. zuid-ost)
1) паўднёвы ўсход, паўднёваўсходні напрамак;
2) паўднёва-ўсходні вецер.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
норд-ве́ст
(гал. noordwest)
1) паўночны захад, паўночна-заходні напрамак;
2) паўночна-заходні вецер.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
фолк-ро́к
(англ. folk-rock)
напрамак у рок-музыцы, заснаваны на апрацоўцы народных мелодый.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
пазваро́чваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. (1 і 2 ас. адз. не ўжыв.), без дап. Змяніць напрамак свайго руху — пра ўсіх, многіх.
Жанчыны пазварочвалі са сцежкі.
2. каго-што. Накіраваць з якога-н. напрамку ў іншы бок усё, многае ці ўсіх, многіх.
П. машыны на прасёлачную дарогу.
3. што. Зрушыць з месца, скінуць усё, многае (разм.).
П. мяшкі з воза.
4. што. Звярнуць, збіць на бок усё, многае (разм.).
П. слупы.
5. што. Скідаць, зваліць разам усё, многае (разм.).
П. дровы ў кучу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
урбані́зм
(фр. urbanisme, ад лац. urbanus = гарадскі)
1) напрамак у літаратуры і мастацтве, аб’ектам якога з’яўляецца паказ гарадскога жыцця;
2) напрамак у архітэктуры, паводле якога гарады павінны развівацца без тэрытарыяльных абмежаванняў і шчыльна забудоўвацца вялікімі будынкамі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)