рэалісты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які выходзіць з разумення і ўліку рэальных абставін; практычны. Рэалістычны падыход да жыцця. □ З гэтага боку, з боку тонкай чуласці і лёгкага містыцызму, .. [Лабановіч] бачыў яго [Турсевіча] першы раз, дасюль лічачы яго чалавекам пераважна рэалістычнага складу. Колас.
2. Які кіруецца прынцыпамі рэалізму (у 1 знач.), заснаваны на прынцыпах рэалізму. Рэалістычны напрамак у літаратуры. □ «Ваўкалак» [А. Абуховіча] — твор рэалістычны, у ім яскрава выявіліся вольналюбівыя настроі і імкненні працоўнага люду. Казека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
повинове́ние ср. (подчинение) падпара́дкаванне, -ння ср.; (покорность) пако́рнасць, -ці ж.; (послушание) паслушэ́нства, -ва ср., паслухмя́насць, -ці ж.;
повинове́ние зако́нам падпара́дкаванне зако́нам;
держа́ть в повинове́нии трыма́ць у паслушэ́нстве (паслухмя́насці);
выходи́ть из повинове́ния выхо́дзіць з паслушэ́нства (паслухмя́насці).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
radiate [ˈreɪdieɪt] v.
1. выпраме́ньваць; выпраме́ньвацца; вылуча́ць; вылуча́цца (пра святло, цяпло, промні)
2. ззяць, зіхаце́ць, блішча́ць;
Her eyes radiated love and joy. Яе вочы свяціліся любоўю і радасцю;
He radiated energy and self-confidence. Ад яго зыходзілі энергія і самаўпэўненасць.
3. разыхо́дзіцца про́мнямі, выхо́дзіць з адно́й кро́пкі
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
áusscheiden
*
1.
vt вылуча́ць; выдзяля́ць, аддзяля́ць, бракава́ць
2.
vi (s) выбыва́ць, выхо́дзіць (з арганізацыі)
díese Fráge schéidet aus — гэ́тае пыта́нне адпада́е
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
funk
[fʌŋk]
1.
n., informal
1) пярэ́палах -у m., па́ніка f.
2) баязьлі́вец -ўца m., баязьлі́ўка f.
2.
v.t.
1) бая́цца
2) пало́хаць
3) уніка́ць; ухіля́цца
3.
v.i.
стара́цца адыхо́дзіць ад чаго́, выхо́дзіць, выступа́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
áusziehen
*
1.
vt
1) выця́гваць
2) здыма́ць (адзенне)
Schúhe ~ — разува́цца
2.
vi (s)
1) выязджа́ць з кватэ́ры, высяля́цца
2) выхо́дзіць, выступа́ць
zum Kámpfe ~ — выхо́дзіць на бі́тву
3.
(sich) раздзява́цца Áuszug
m -(e)s, -züge
1) вы́трымка
2) уры́вак
3) вы́цяжка, экстра́кт
4) вы́езд, ад’е́зд, адыхо́д; выступле́нне во́йскаў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
пато́мства, ‑а, н.
1. Маладое пакаленне ў адносінах да старэйшых, да бацькоў; дзеці. У .. [бяседцы] летам па выхадных днях усё Чмаруцькава патомства ўрачыста засядала за святочным самаварам. Лынькоў. Праз два тыдні з ікрынак выходзіць шматлікае патомства. Матрунёнак. Усё сваё жыццё жаўна праводзіць на ствалах дрэў і ў дупле, дзе спіць і выводзіць патомства. В. Вольскі.
2. Людзі будучых пакаленняў. Прыгожыя людзі, рабочыя людзі — Іх подзвіг працоўны, іх клопат аб Мінску Шчаслівым патомствам забыты не будзе. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сшы́так, ‑тка, м.
1. Сшытыя, у вокладцы, лісты чыстай паперы для пісьма, малявання. Вучнёўскія сшыткі. Агульны сшытак. □ Салдат даў хлопцу ў рукі тоўсты, з цвёрдай вокладкай сшытак. Навуменка. Аленка дастала сшытак са сваімі рысункамі. Колас. // Нясшытыя лісты пісчай паперы, складзеныя разам.
2. Складзены, але не разрэзаны друкаваны аркуш у кнізе, брашуры і пад.
3. Асобны выпуск перыядычнага выдання або друкаванага твора, які выходзіць па частках. Першы сшытак этымалагічнага слоўніка. // Невялікі зборнік нот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усхо́ды 1, ‑аў; адз. няма.
Парасткі насення, якія паказаліся з зямлі. Шаўковай рунню вабілі позірк бяскрайнія ўсходы ранніх культур. Шамякін. // перан. Вынікі якой‑н. дзейнасці. Так ужо сёння, на нашых вачах, нараджаюцца і дужэюць усходы новага, якое становіцца нормай нашага жыцця. Кухараў.
усхо́ды 2, ‑аў; адз. няма.
Прыступкі лесвіцы. Грында парывіста бярэ вядро і з грукатам спускаецца па ўсходах, выходзіць на двор, ідзе да калодзежа. Колас. Па стромкіх усходах чалавек сыходзіў з трыбуны. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Басалы́га ’басяк’ (Арх. Бяльк., слонім.). Параўн. рус. дыял. басалы́га ’ветраны, легкадумны чалавек, балаболка і г. д.’ Можна меркаваць пра сувязь з басала́й (гл.); тады «экспрэсіўны» суфікс ‑ыга? Але параўн. і польск. basałyk ’пуга; басяк’; basałyga ’тс’. Форму basałyga (экспрэсіўную!) Брукнер (17) лічыць вытворнай ад basałyk. Выходзіць, не выключаецца магчымасць і сувязі з ст.-бел. басалык ’пуга’, рус. басалы́к, укр. басалик (з XVII ст.), польск. basałyk, запазычанымі з цюрк. моў. Фасмер, ZfslPh, 16, 68; Фасмер (1, 130) тлумачыць іх з тур., тат. bašakly. Але ёсць і тур. форма basalik, basilik! Невядома, якую ролю пры запазычанні іграла тут польск. мова (Булыка, Запазыч., 38: праз польск. basałyk).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)