разгарну́цца, -гарну́ся, -го́рнешся, -го́рнецца; -гарні́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Расправіцца, расхінуцца (пра што-н. згорнутае, загорнутае).
Пакунак разгарнуўся.
Цукерка разгарнулася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раскрыцца (пра што-н. складзенае).
Кніга разгарнулася.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раскрыцца, распусціцца (пра кветкі, лісты і пад.).
Бутоны маку разгарнуліся.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Раскінуцца, быць бачным на вялікай адлегласці.
Перад вачамі разгарнулася маляўнічая прастора.
5. перан. Праявіць свае сілы і здольнасці, выявіцца ў шырокім маштабе.
Р. на свабодзе.
Талент мастака разгарнуўся.
6. перан. Прыняць шырокі размах.
Жніво разгарнулася.
7. Падрыхтавацца да дзеяння; прыняць баявы парадак (спец.).
|| незак. разго́ртвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. разго́ртванне, -я, н. і разгарне́нне, -я, н. (да 5 і 6 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
хілі́ць, хілю́, хі́ліш, хі́ліць; незак.
1. што. Прыгінаць уніз, нахіляць.
Вецер хіліць бярозку да зямлі.
2. што. Нахіляць набок.
Вецер хіліў лодку.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), каго-што і безас. Ахопліваць, адольваць каго-н. (пра сон, дрымоту).
Яго хіліць сон.
Дзяцей хіліла на дрымоту.
4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., на што. Хіліцца, набліжацца да чаго-н.
Хіліла (безас.) ужо на вечар.
5. перан., што да чаго, куды і без дап. Накіроўваць да чаго-н. (думку, справу і пад.).
Было зразумела, куды ён хіліць гутарку.
6. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., каго да каго-чаго. Прыцягваць, вабіць; гарнуць, цягнуць.
Сумны настрой не хіліў да песень.
Яго хіліла (безас.) да навукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ажу́р2
(фр. àjour = на сённяшні дзень)
выкананне бухгалтарскіх запісаў у дзень правядзення гаспадарчых аперацый;
перан. усё ў ажуры — усё як трэба.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
аксесуа́р
(фр. accessoire = дапаможны, другарадны)
1) дробная рэч, прадмет тэатральнага абсталявання;
2) перан. прыватнасць, другарадная дэталь чаго-н. (у жывапісе, літаратуры, скульптуры).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
аксіёма
(лац. axioma, ад гр. aksioma)
1) суджэнне, якое прымаецца без доказу як зыходнае палажэнне навуковай тэорыі;
2) перан. відавочная, агульнавядомая ісціна.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
амо́рфны
(гр. amorphos = бясформенны)
1) які не мае крышталічнай будовы (напр. а-ае рэчыва);
2) перан. бясформенны, расплывісты (напр. а-ыя ўражанні).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
а́ргус
(гр. Argos = міфічны стовокі вартаўнік)
1) перан. пільны ахоўнік, вартаўнік;
2) птушка сям. фазанавых, якая водзіцца ў лясах Паўд.-Усх. Азіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
арыстакра́тыя
(гр. aristokratia)
1) вышэйшае саслоўе пануючага класа, дваранства, радавітая знаць;
2) перан. прывілеяваная частка якой-н. сацыяльнай групы (напр. фінансавая а.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
атакава́ць
(фр. attaquer)
1) рабіць імклівы напад на пазіцыі праціўніка;
2) перан. весці хуткае і рашучае наступленне (у спрэчцы, гульні і інш ).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ватэрпру́ф
(англ. waterproof = воданепранікальнасць)
1) тканіна, якая не прапускае ваду, а таксама вырабы з яе (адзенне, палаткі);
2) перан. жаночае летняе паліто.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)