Пры́ ступ 1 ’доступ (да чаго-небудзь)’ (Яруш. , Гарэц. , Байк. і Некр. , Др.-Падб. ), ’атака, штурм’ (ТСБМ ), ’запал, заўзятасць’ (Сл. ПЗБ ), ’магчымасць набліжэння да каго -небудзь, звычайна з адмаўленнем’ (ашм. , Стан. ), ані прыступу ’немагчыма падысці, звярнуцца да каго -небудзь’ (ТСБМ ). Нулявы дэрыват ад прыступі́ ць (гл.). Аналагічна ў іншых славянскіх мовах: рус. при́ ступ , укр. при́ ступ , чэш. přístup і г. д.
Пры́ ступ 2 ’момант абвастрэння, узмацнення хваробы, хваравітай з’явы; рэзкае, вострае праяўленне душэўнага стану, пачуцця’ (ТСБМ ; віл. , Сл. ПЗБ ). Этымалагічна тое ж, што і папярэдняе. Але спецыялізацыя значэння ’прыступ хваробы’ адбылася ў рус. , укр. при́ ступ і польск. przystęp ’прыступ гневу, ярасці і да т. п.’
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дакара́ ць (каго -н ) j-m etw. zum Vó rwurf má chen; vó rwerfen* vt (у чым -н G , A , каго -н D )
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
пільнава́ ць
1. (вартаваць ) bewá chen vt ; behüten vt , überwá chen vt (каго -н );
2. (падпільноўваць ) lá uern vi (каго -н auf A )
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прыпужа́ ць , прыпужну́ ць разм schré cken vt , erschré cken vt ; (ein wé nig) Schré cken é injagen (каго -н D ); Angst má chen (каго -н D )
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
вы́ правіць ², -праўлю, -правіш, -правіць; вы́ праві; -праўлены; зак.
1. каго -што . Сабраць і правесці; адправіць.
В. дзяцей у школу.
В. экспедыцыю.
2. каго . Выправадзіць.
В. свавольнікаў з хаты.
3. каго -што . Паслаць, адправіць куды-н. з якой-н. мэтай.
В. да доктара.
В. камбайны ў поле.
|| незак. выпраўля́ ць , -я́ ю, -я́ еш, -я́ е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
акі́ нуць , -ну, -неш, -не; акінь; -нуты; зак. , каго -што.
Кінуць, пакінуць без увагі, догляду.
А. гаспадарку.
◊
Акінуць вокам (вачыма, позіркам) каго -што (разм. ) — агледзець.
Як вокам акінуць, не акінуць вокам (разм. ) — пра мноства каго -, чаго-н. , вялікую прастору і пад.
|| незак. акіда́ ць , -а́ ю, -а́ еш, -а́ е і акі́ дваць , -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абвалі́ ць , -валю́ , -ва́ ліш, -ва́ ліць; -ва́ лены; зак.
1. што . Абуры́ ць, абрушыць што-н.
А. старыя сцены.
А. падмыты вадою бераг.
2. каго -што . Паваліць каго -, што-н.
А. дрэва.
3. каго . Адолець у барацьбе.
Спрытна схапіў яго, абваліў на падлогу.
|| незак. абва́ льваць , -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абва́ льванне , -я, н. (да 1 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уціхамі́ рыць , -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.
1. каго -што . Супакоіць, зменшыць сілу праяўлення чаго-н.
У. дзяцей.
У. злосць.
2. каго . Сілай супакоіць; задушыць (бунт, паўстанне і пад. ).
У. бунтаўшчыкоў.
3. каго -што . Падпарадкаваць сваёй волі; утаймаваць.
У. стыхію.
У. раз’юшанага быка.
|| незак. уціхамі́ рваць , -аю, -аеш, -ае.
|| наз. уціхамі́ рванне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
навако́ льны , -ая, -ае.
1. Які знаходзіцца або жыве ў наваколлі; адбываецца навокал каго -, чаго-н.
Навакольная мясцовасць.
Навакольныя людзі.
Навакольныя гукі.
2. у знач. наз. навако́ льнае , -ага, н. Тое, што знаходзіцца навокал каго -, чаго-н.
Любавацца навакольным.
3. у знач. наз. навако́ льныя , -ых. Людзі, якія акружаюць каго -н.
Абыякавы да навакольных.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
agitate [ˈædʒɪteɪt] v.
1. (for/against) агітава́ ць;
agitate for/against smb. /smth. агітава́ ць за каго́ -н. /што-н. /су́ праць каго́ -н. /чаго́ -н.
2. хвалява́ ць, узбуджа́ ць;
be agitated хвалява́ цца
3. узбо́ ўтваць, пераме́ шваць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)