на́доI безл., в знач. сказ. трэ́ба, разг. трэ; (нужно) патрэ́бна; (следует) нале́жыць, ва́рта;
◊
(ведь) на́до же! (і) трэ́ба ж!;
как на́до як трэ́ба, як след;
как не на́до лу́чше як найле́пш;
на́до быть в знач. вводн. сл. ма́быць, му́сіць;
на́до быть, бу́дет дождь ма́быць (му́сіць), бу́дзе дождж;
на́до ду́мать (полага́ть) трэ́ба ду́маць (меркава́ць);
так ему́ и на́до так яму́ і трэ́ба;
то́лько того́ и на́до то́лькі то́е і трэ́ба;
что на́до (в знач. сказ.: очень хороший) хоць куды́, як ма́е быць; (прекрасный, отменный) цудо́ўны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
scrape2 [skreɪp] v.
1. скрэ́бці, скаблі́ць; адчышча́ць;
scrape a plate вы́лізаць усё да кро́плі;
scrape one’s chin with a razor infml галі́цца
2. (against/on) абдзіра́ць;
scrape one’s knee against a stone абдзе́рці кале́на аб ка́мень
3. : scrape a living канцы́ стачы́ць;
scrape and save адкла́дваць па капе́ечцы
♦
scrape home з ця́жкасцямі дасягну́ць сваёй мэ́ты
scrape by [ˌskreɪpˈbaɪ] phr. v. сяк-так перабіва́цца; адо́льваць з ця́жкасцямі;
He can scra pe by in German. Ён сяк-так размаўляе па-нямецку.
scrape off [ˌskreɪpˈɒf] phr. v. саскраба́ць, саскрэ́бваць
scrape out [ˌskreɪpˈaʊt] phr. v. выскраба́ць, выскрэ́бваць
scrape through [ˌskreɪpˈθru:] phr. v. праціска́цца, прала́зіць;
She scraped through her exam. Яна з грахом папалам вытрымала экзамен.
scrape up [ˌskreɪpˈʌp] phr. v. наскраба́ць, наскрэ́бваць; збіра́ць з ця́жкасцямі;
Can you scrape up enough money for a holiday? Ты можаш наскрэбці дастаткова грошай на адпачынак?
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
збажына́, ‑ы, ж.
Разм.
1. Агульная назва хлебных злакаў: жыта, пшаніцы, аўса, ячменю. Сеяць збажыну. Зжатая збажына. □ Схіляюцца ў палях у пояс Збажыны калгаснай Каласы. Аўрамчык.
2. зб. Зерне хлебных злакаў; збожжа. Хлопчык, баязліва аглядваючыся на бацьку, сяк-так ускарабкаўся на мяшок са збажыною, што стаяў на лаўцы. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
злюбі́цца, злюблюся, злюбішся, злюбіцца; зак.
Разм.
1. Палюбіць адзін аднаго. Смерць іх толькі і разлучыць — Так злюбіліся яны. Колас. [Паўлінка:] Вельмі ўжо татка мой заеўся на цябе з таго часу, як даведаўся, што мы з табой злюбіліся. Купала.
2. Спадабацца, прыйсціся каму‑н. да душы; палюбіцца. Сцерпіцца — злюбіцца. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зага́дзіць, ‑га́джу, ‑га́дзіш, ‑га́дзіць; заг. зага́дзь; зак., што.
Разм. Забрудзіць нечыстотамі, адкідамі. Марк паскардзіўся Шурку, што паліцаі на пляжы мыюць коней і так загадзілі ўсё навокал, аж пакупацца нельга. Васілеўская.
загадзі́ць, ‑гаджу́, ‑го́дзіш, ‑го́дзіць; зак., каго.
Разм. Задобрыць чым‑н., выклікаць прыхільнасць. Будавацца трэба, дык трэба загадзіць ляснічага. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
загне́так, ‑тка, м. і загне́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Тое, што і загнет. З гаршка, што стаяў на загнетку і пыхкаў параю, пахла кіслай капустай з мясам. Новікаў. Сямён Захаравіч устаў, падышоў да печы, качаргою выкаціў на загнетку вугольчык і яшчэ раз закурыў. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́пань, ‑і, ж.
Спец. Прыбярэжная частка ракі, агароджаная змацаваным бярвеннем для затрымкі і сартавання сплаўнога лесу, а таксама і сама агароджа. [Васіль] сышоў з кручы да самай вады і так па беразе пайшоў да запані, дзе ўдалечыні чарнеў буксір. Краўчанка. Дружу з халоднай рэчкай быстраю, — Плыты да запані ганяю. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бла́га,
1. Прысл. да благі.
2. безас. у знач. вык. Пра дрэнныя, неспрыяльныя абставіны, акалічнасці. От прыехала [Галя] ў чужую вёску, і не так ужо тут блага. Ермаловіч.
3. безас. у знач. вык. Пра цяжкі фізічны або душэўны стан каго‑н. Чамусьці Валоку зрабілася блага — ён хіснуўся ад вады. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бры́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; незак.
1. Выказваць, адчуваць агіду да каго‑, чаго‑н. адмоўнага, брыдкага; гадзіцца. [Арлоўскі:] — Не даваць ніякага спуску парушальнікам! Цягнуць іх на сход, на суд грамадскі! І сарамаціць так, каб парушальнік брыдзіўся самога сябе за свой учынак! Паслядовіч.
2. Тое, што і брудзіцца.
3. Зал. да брыдзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ашча́дна, прысл.
З ашчаднасцю, беражліва; эканомна. Я .. хацеў зірнуць праз вагоннае акно на знаёмыя месцы, а пасля выйсці на перон станцыі, з імем якой так багата звязана таго, што я ашчадна нашу ў сваёй памяці. Галавач. Не хапаючыся, не высільваючыся, ашчадна трацячы сілу, мерным спрактыкаваным рухам вадзіў.. [Васіль] касою. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)