пераграванне, намнажэнне цяпла ў арганізме цеплакроўных жывёл і чалавека ў выніку перавышэння цеплапрадукцыі над цеплааддачай. Пры выяўленым напружанні фізіял. механізмаў тэрмарэгуляцыі (потавыдзяленне, расшырэнне скурных сасудаў і інш.) гіпертэрмія суправаджаецца ўзмацненнем і якаснымі парушэннямі абмену рэчываў, стратай вільгаці і солей, парушэннем кровазвароту і забеспячэння мозга кіслародам, што выклікае ўзбуджэнне, зрэдку сутаргі і непрытомнасць. Пры тэмпературы цела 41—42 °C можа здарыцца цеплавы ўдар. Штучная гіпертэрмія выкарыстоўваецца пры лячэнні некаторых нервовых і хранічных хвароб.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
экано́мія
(гр. oikonomia = загадванне гаспадаркай)
1) ашчаднасць, беражлівасць пры расходаванні чаго-н.;
2) уст. буйная памешчыцкая гаспадарка;
3) выгада, якая атрымліваецца пры ашчадным расходаванні чаго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Áusschluss
m -es, -schlüsse выключэ́нне; спарт. дыскваліфіка́цыя
mit ~ von — за выключэ́ннем чаго́-н.
mit ~ der Öffentlichkeit — пры зачы́неных дзвяра́х
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
пя́тра Месца паміж прымёрзлым да берага лёдам і вадой, якое ўтвараецца пры спадзе веснавой вады (Пар.). Тое ж п'я́тра (Жытк.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
падло́ўчы, ‑ага, м.
Уст.
1. Старшы аб’ездчык; ляснічы. Наўперад ён праз час каторы Быў пры падлоўчым на каморы. Стары ляснічы па-сваему цаніў Міхала, як служаку.Колас.
2. Старшы егер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падняво́лле, ‑я, н.
Няволя. А на зямлі быў час суровы — У падняволлі жыў народ.Машара.Мікалай Міхайлавіч быў ураджэнцам Заходняй Беларусі, першыя гады яго маленства прайшлі пры панскім падняволлі.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пле́цены, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад плесці.
2.узнач.прым. Зроблены пры дапамозе пляцення. Мігам з’явіліся дзве новыя чаркі, два сподачкі і два плеценыя лёгкія крэслы.Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апчхі́, выкл.
Ужываецца гукапераймальна для перадачы рэзкага адрывістага гуку пры чханні. Раптам чых Напаў на тыпа, ў носе свідраванне Такое пачалося!.. — Вось грахі! — Апчхі! Апчхі! — З хвіліну чхаў, згінаўся.Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
басто́навы, ‑ая, ‑ае.
Пашыты з бастону (у 1 знач.). У сінім бастонавым гарнітуры, пры яркім шырока завязаным гальштуку, з светлым фетравым капелюшом у руцэ,.. [Варушка] выглядаў франтавата і па-святочнаму.Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бесцырымо́ннасць, ‑і, ж.
Уласцівасць бесцырымоннага; развязнасць. Не надта блізка знаёмы яны [Тарас і Славік] .. А таму Славіку пры ўсёй яго бесцырымоннасці нялёгка было папрасіць грошай у гэтага спакойнага, старэйшага па ўзросту хлопца.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)