◎ Налой ’наезджаная санная дарога’ (свісл., Шатал.). Аналагічна да набой ’тс’ ад набіць ’наездзіць’ павінна ўтварацца налой ад ліць, параўн. рус. налой ’верхні слой вады’, аднак застаецца не зусім ясней матывацыя (’як палітая’?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скало́цца 1, сколецца; зак.
Аддзяліцца, адпасці пры ўдары (пра слой, кавалак чаго‑н.).
скало́цца 2, скалюся, сколешся, сколецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Змацавацца, сашчапіцца (шпількай і пад.).
2. Зраніцца чым‑н. вострым, калючым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БЮ́РГЕРСТВА,
бюргеры, у шырокім сэнсе ўсе жыхары зах.-еўрап. сярэдневяковага горада, у вузкім — сярэдні слой гар. насельніцтва, пераважна рамеснікі і гандляры. Сфарміравалася ў 11—13 ст. у працэсе барацьбы з феадаламі-сеньёрамі за гар. зямлю і вызваленне ад феад. залежнасці.
т. 3, с. 390
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пелі́кула
(лац. pellicula = шкурка)
эластычны паверхневы слой эктаплазмы прасцейшых, які ўтварае перыферычную плеўку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
пракла́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пракладаць — пракласці.
2. Тое, што пракладзена паміж чым‑н.; прамежкавы слой. Гумавая пракладка. Кардонная пракладка. □ Скураная пракладка, прыціснутая трубкай, шчыльна заткнула месца пералому. Беразняк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
то́нкий в разн. знач. то́нкі; (изысканный — ещё) даліка́тны;
то́нкий слой то́нкі слой;
то́нкий нос то́нкі нос;
то́нкий го́лос то́нкі го́лас;
то́нкие черты́ то́нкія ры́сы;
то́нкая рабо́та то́нкая рабо́та;
то́нкий кри́тик то́нкі кры́тык;
то́нкий за́пах духо́в то́нкі (даліка́тны) пах духо́ў;
◊
то́нкая шту́чка то́нкая шту́чка;
то́нкий намёк то́нкі намёк.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
брудзь Гразь, тонкая пялёнка, слой гразі; смуга на полі ранняй вясной (Гом. пав. Рам. 1891, 364, Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Скары́нка ‘цвёрды вонкавы слой хлеба, пірага і пад.’, ‘верхні зацвярдзелы слой чаго-небудзь’ (ТСБМ, Ласт., Шат., Гарэц., Касп., Стан., Бяльк., Мядзв., Варл., Пятк. 2, Др.-Падб., Байк. і Некр., Шн. 2, Сл. ПЗБ), скоры́нка ‘тс’ (пруж., Сл. ПЗБ), скары́на ‘тс’ (Нас.), сюды ж уласнае імя Скары́на (Стан.), ст.-бел. скорина ‘тс’ (XVII ст., Козыраў, Очерки, 155). Укр. скори́на, рус. смал., пск. скори́нка ‘тс’. Дэрыват з суф. ‑ін(к)а ад скора (гл. скорка) < *(s)kora ‘кара, скура’, якое потым, відаць, было выціснута паланізмам скура. Суадносіцца з прасл. *korina, гл. ЭССЯ, 11, 70.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пласт, ‑а, М ‑сце, м.
1. Шчыльны слой чаго‑н. Тоўстым пластом лёг на саламяных стрэхах снег. Колас. Цёпла ўхутанае тоўстым пластом моху, гэтае балота замярзала як след толькі ў самыя суровыя зімы. Паслядовіч.
2. Гарызантальны слой асадачнай горнай пароды. Вось ужо ў другім ствале пачалі сустракацца пласты каштоўных выкапняў. Кулакоўскі.
3. перан.; чаго або які. Аднародная ў якіх‑н. адносінах частка чаго‑н. Лексічны пласт. Фразеалагічны пласт. □ Гістарычна апраўдана і сама спрэчка паміж Ліпскім і Пратасавіцкім: засцянковая шляхта, як дваранскі пласт, была невядома для Расіі. «Полымя».
•••
Ляжаць як пласт (пластом) гл. ляжаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абало́на, ‑ы, ж.
1. Частка даліны ракі, якая ў паводку заліваецца вадою. З захаду.. [зямельны масіў] быў акаймаваны вузкай, у хмызняках, рачулкай, з поўначы — лесам, з поўдня — прылеснай балоцістай абалонай. Хадкевіч.
2. Слой драўніны сасны, што знаходзіцца паміж стрыжнем і карою.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)