таргану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
1. каго-што. Рэзкім рухам пацягнуць за што‑н., штурхануць. Машыніст Андрэй Беражкоў таргануў за прывод сігнала, пасунуў рэгулятар назад і ўключыў тармазы. Васілёнак. Старэйшы з хлопчыкаў, якога звалі Валерый і які сядзеў цяпер побач з Зінай, таргануў яе за руку і нешта ёй сказаў паціху. Кавалёў. — Не спі ты, дурань! — крыкнуў бацька і балюча таргануў: — Ці замерзнуць хочаш? Гарэцкі. / у безас. ужыв. Пры слове конь Сяргея неяк тарганула. Нікановіч.
2. чым. Рабіць рэзкі рух якой‑н. часткай цела. [Марына:] — А зямля?.. Ты ж цэлую граду адхапіў?.. Платон у адказ насмешліва таргануў плячом: чаго ад яго хоча гэтая баба? — і прысеў прымераць цвікі — ці добра яны будуць. Ракітны. / Пра рэзкі неадвольны рух. Лінкевіч усхваляваўся, заморгаў вачыма, таргануў шчакой. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
tart3 [tɑ:t] adj.
1. це́рпкі, да́ўкі (пра фрукты, ягады і да т.п.)
2. з’е́длівы, рэ́зкі, калю́чы (пра заўвагі);
tart words шпі́лькі
tart up [ˌtɑ:tˈʌp] phr. v. : tart oneself up infml расфуфы́рвацца, прыхаро́швацца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
coarse [kɔ:s] adj.
1. гру́бы, тапо́рны; про́ста зро́блены; няўме́лы, нязгра́бны; неапрацава́ны;
coarse food гру́бая е́жа
2. няве́тлівы, нявы́хаваны, некульту́рны, рэ́зкі;
coarse manners гру́быя мане́ры
3. вульга́рны, непрысто́йны;
a coarse joke непрысто́йны жарт
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
штуршо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.
1. Кароткі, рэзкі дотык або ўдар ад сябе.
Ш. у бок.
2. Рэзкае хістанне ў выніку ўдару, рыўка і пад.
Ледзь не ўпаў з лаўкі ад рэзкага штуршка цягніка.
Падземныя штуршкі.
3. У спорце: рух, якім штурхаюць што-н. (напр. ядро, штангу і пад.).
Ш. левай рукой.
4. перан. Тое, што выклікае што-н. або пабуджае да чаго-н. (разм.).
Ш. да вывучэння замежнай мовы.
|| прым. штуршко́вы, -ая, -ае (да 1—3 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
звяк 1, ‑у, м.
Рэзкі металічны ці шкляны гук. У тры рады павозкі, На сотні вёрст абоз: Дубовых спіцаў лёскат, І звяк старых атос. Пушча. У пакой урываецца свежы подых паветра, востры пах зямлі і зеляніны, шкляны звяк кропель і — радасць. Скрыган.
звяк 2, выкл. у знач. вык.
Разм. Ужываецца ў значэнні дзеясловаў звякаць і звякнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
катастро́фа, ‑ы, ж.
Раптоўнае вялікае бедства, падзея з трагічнымі вынікамі. Аўтамабільная катастрофа. Авіяцыйная катастрофа. □ — І вось тады, калі на моры здарылася з намі катастрофа, — працягваў Федзя, — мне было сорамна і крыўдна, да жудасці не хацелася гінуць такой бязглуздай, нікчэмнай смерцю. Каваль. // Значная змена, якая цягне за сабой рэзкі пералом у грамадскім або асабістым жыцці. Нацыянальная катастрофа. Сямейная катастрофа.
[Ад грэч. katastrophē — паварот; знішчэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надарва́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад надарваць.
2. у знач. прым. Хваравіта рэзкі, хрыплы; у якім чуюцца душэўны боль, пакуты. Надарваны ахрыплы голас крычаў з цемры: «Народ!.. Сюды!» Броўка.
3. у знач. прым. Змучаны; з душэўным надрывам. А конь гэты — інвалід вайны. Надарваны, скалечаны. Шамякін. Кацярына была адна, з хворай душою і надарваным сэрцам. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кры́зіс
(гр. krisis = рашэнне, пераломны пункт)
1) рэзкі, круты пералом у чым-н. (напр. урадавы к., к. хваробы);
2) абумоўлены супярэчнасцямі ў развіцці грамадства разлад эканамічнага жыцця (напр. фінансавы к.);
3) востры недахоп чаго-н. (напр. жыллёвы к.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
bend1 [bend] n.
1. згіб, вы́гіб, дуга́
2. паваро́т;
a sharp bend in a road рэ́зкі паваро́т даро́гі
3. нахі́л (галавы, цела і да т.п.)
♦
round the bend BrE, infml звар’яце́лы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
blunt1 [blʌnt] adj.
1. тупы́, незаво́страны;
blunt scissors тупы́я нажні́цы
2. рэ́зкі, грубава́ты; прамы́, прамаліне́йны;
To be blunt, your attitude to work is appalling. Праўду кажучы, тваё стаўленне да працы вельмі дрэннае.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)