tertiary [ˈtɜ:ʃəri]adj. траці́чны;
the Tertiary era кайназо́йская э́ра;
tertiary education BrE вышэ́йшая адука́цыя;
tertiary burns med. апёкі трэ́цяй ступе́ні;
a tertiary stress ling. дадатко́вы на́ціск (у амерыканскім варыянце англійскай мовы)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
на́жма
1. Крынічнае месца на схіле ўзгорка, дзе заўсёды сочыцца вада (Зах. Бел. Др.-Падб., Слаўг.); гразкае месца (Нас.); дрыгвяное месца пад гарой (Слаўг.). Тое ж нажы́м, на́ціск, на́ціскі (Рэч., Слаўг.), напор (БРС).
2. Вялікая колькасць вады пад снегам або пад лёдам у час адлігі (Слаўг., Смален. Дабр.). Тое ж нажы́м (Слаўг., Смален. Дабр.), нажор (Мсцісл. Юрч.), на́стлыш (Азяр. Касп.).
3. Прыліў вады ў рэчку; напор вады на плаціну (Слаўг.). Тое ж напор, на́ціск (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Бэ́кас ’бакас’ (палес., КЭС, Бесар.). Укр. бе́кас. З польск. bekas ’тс’ (< франц. bécasse). Параўн. бака́с. Аб польскім паходжанні бел. слова сведчыць націск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
акцэ́нт
(лац. accentus)
1) асаблівасці вымаўлення, уласцівыя чалавеку, які гаворыць не на роднай мове;
2) лінгв. націск у слове, а таксама знак націску;
3) перан. падкрэсліванне асобных думак, слоў пры гаворцы (напр. зрабіць а. на чым-н.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
◎ Навучыце́лька ’настаўніца’ (шчуч., Сцяшк. Сл.). Запазычанне з польск. nauczycielka ’тс’, пра што сведчыць перш за ўсё націск на другім складзе ад канца слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пабо́жны ’багабаязны, міласэрны’ (Нас.), ’памяркоўны, невялікі ў сэнсе цяжкасці’ (Бяльк.), пабо́жнасць ’набажнасць’ (Нас., Гарэц.). Запазычанне з польск. pobożny, pobożność, аб чым сведчыць націск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плянта́ць ’гаварыць блытана’ (свісл., Сцяшк. Сл.). З польск. plątać ’блытаць’, гл. плёнтаць ’тс’; націск пад уплывам дзеясловаў на ‑таць: балбатаць, плескаптць і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
га́ньбіць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; незак., каго-што.
1. Зневажаць чыю‑н. годнасць; асуджаць, няславіць. — Няма чаго іншых ганьбіць, лепш гляньце на сябе, — адрэзала .. [Зіна]. Грамовіч. Завошта ж ганьбіць тых людзей, якія адбіваюць націск класавага ворага? Чорны.
2. Быць ганьбай для каго‑, чаго‑н.; няславіць сваімі паводзінамі, учынкамі. Праца нікога не ганьбіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
przycisk, ~u
м.
1. прэс-пап’е;
2. націск;
miejsce ~u лінгв. месца націску;
3. камп. кнопка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Ква́тарка ’квактуха’ (Мат. Гом.). Ад *квактарка < *квакт‑ ар‑ка. Але месца націску не характэрнае. Мы б чакалі націск на суфіксе (Сцяцко, Афікс. наз., 30).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)