прэфармі́зм

(ад лац. preformare = утвараць наперад)

вучэнне аб наяўнасці ў палавых клетках матэрыяльных структур, якія прадвызначаюць развіццё зародка і ўласцівасці будучага арганізма.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гва́знуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Абл. З сілай стукнуцца, ударыцца аб што‑н. Мікіта падскочыў на лаве і знячэўку штурхнуў плечуком Мікалая Мірлікійскага. Абраз з шумам гвазнуўся наперад аб стол, а потым аб лаву. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кватар’е́р, ‑а, м.

Службовая асоба ў вайсковых часцях, якая пасылаецца ўперад пры перамяшчэнні войска для падрыхтоўкі кватэр, выбару бівакоў. Ля першых хат Барысава сустрэлі кватар’еры, якіх ён пасылаў наперад, і паведамілі, дзе размяшчаць людзей. Дудо.

[Ням. Quartierherr.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

progresja

ж.

1. прагрэс; рух наперад;

2. мат. прагрэсія;

3. муз. секвенцыя

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

кульбі́т

(фр. culbite)

1) акрабатычны пераварот-перакат наперад з апорай на рукі;

2) перан. дзіўны ўчынак, нечаканая выхадка (напр. палітычны к.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

зарва́цца, -рву́ся, -рве́шся, -рве́цца; -рвёмся, -рвяце́ся, -рву́цца; -рві́ся; зак. (разм.).

1. Вырвацца, зайсці далёка наперад у час атакі, наступлення.

2. перан. Не разлічыўшы сваіх сіл, магчымасцей, правоў, занадта далёка зайсці ў чым-н.

З. ў сваіх патрабаваннях.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Абарвацца ўнутры чаго-н. (пра нітку).

Нітка зарвалася ў клубку.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раптоўна спыніцца, абарвацца.

Голас зарваўся.

|| незак. зарыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

предубеди́ть сов., уст. (настроить) настро́іць (прадузя́та); (внушить предубеждение) пасе́яць (вы́клікаць) прадузя́тую (няпра́вільную) ду́мку (по́гляд, перакана́нне); (убедить заранее) перакана́ць напе́рад;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заружаве́цца, ‑еюся, ‑еешся, ‑еецца; зак.

Разм. Тое, што і заружавець. Учора нанач вецер сціх, заружавелася на захадзе неба, памацнеў холад, паказвала на мароз. Пташнікаў. Шчокі .. [Алесі] заружавеліся яшчэ больш, і яна выступіла наперад, каб папрасіць слова. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

павырыва́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

1. Вырвацца з чаго‑н. або куды‑н. — пра ўсіх, многіх. Павырывацца з рук. Павырывацца наперад.

2. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Адарвацца — пра ўсё, многае. Гузікі павырываліся.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

voráus

a упе́рад, напе́рад

im ~ — за́гадзя

j-m ~ sein — перагна́ць каго́-н.

im ~ erráten* — прадугада́ць, угада́ць (напе́рад)

mit béstem Dank im ~ — за́гадзя прыно́сім [выка́зваем] глыбо́кую падзя́ку

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)