Пло́йма, плы́йма, плу́йма, плэймамноства (аб жывых істотах)’, ’безліч, вялікая колькасць, зборышча чаго-н., кампанія’ (ТСБМ, Гарэц., Др.-Падб., Касп., Шат., Клім., Сл. ПЗБ, Мат. Гом., Растарг., Жд. 1, Жд. 3; Варл.; бялын., Янк. Мат., Янк. 3.: мсцісл., Янк. 2; мсцісл., Юрч. СНЛ; Сцяшк. МГ; барыс., драг., Сл. Брэс.; паўн.-усх., КЭС), ’стада кароў, табун коней, статак авечак’ (карм., ЛА, 1), плоймаю ’кучай’ (калінк., З нар. сл.), плуймо ’многа’ (круп., ЛА, 5), ’дзятва, дзеці’ (Бяльк.), ’сваякі’ (Юрч. СНЛ), плойма ’гультай’ (лях., Сл. ПЗБ), укр. палес. пли́йма ’безліч, мноства’. Варбот (Этимология–1986–1987, 62–63) суадносіць бел. лексему з серб.-харв. plȏjba ’шмат вады на столі, падлозе пры кепскім даху’, якое Скок (2, 687) выводзіць у якасці далматараманскага рэлікта, вульг.-лац. *plǫvia < лац. pluvia ’дождж, дажджавая вада’. Варбот (там жа) уключае лексему *plojьma ў этымалагічнае гняздо і.-е. *pel‑ ’ліць, цячы, напаўняць’, ’нараджаць’, якая разглядаецца як вытворная ад асновы з коранем у нулявой агаласоўцы і пашырэннем яе на ‑i‑; да гэтага гнязда належыць прасл. *pьlnъ(jь), *plodъ, *plemę, *plęgti ’пладзіцца, вырастаць’. Параўн. таксама Люканен, 1, 172 (плойма < *plodma ад *ploditi). Магчыма, да плыць (гл.), як рус. вой ад выть, гл. аплавітна ’багата’. Значэнне ’вялікая колькасць вады’ — адлюстраванне першаснай семантыкі і.-е. *pel‑ ’ліць, цячы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пасе́лішча, ‑а, н.

1. Спец. Месца, дзе захаваліся сляды старажытнага пасялення; селішча. Раскопкі старажытнага паселішча.

2. Месца, заселенае людзьмі; вёска, сяло, пасёлак. Сярод адвечнай цішыні першабытных лясоў рэдка сустракаліся людскія паселішчы, затое дзікіх звяроў і птушак было тут вялікае мноства. В. Вольскі. Здавалася, што гэтае прыгожае паселішча стаіць тут спрадвеку, не старэючы і не хілячыся на бок смалістымі сценамі сваіх хат. Паслядовіч. // Месца, дзе жывуць або будуюць сабе жыллё некаторыя віды дзікай жывёлы. Узніклі новыя паселішчы баброў у пойме Бярэзіны і ў ціхіх затоках. Самусенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіно́нім, ‑а, м.

Слова, якое адрозніваецца ад іншага гучаннем (і напісаннем), але супадае з ім або вельмі блізкае да яго па значэнню (напрыклад: «моцны» і «трывалы», «праца» і «работа»). Для перадачы аднаго і таго ж паняцця ў пісьменніка знаходзіцца мноства сінонімаў. Каваленка. Часта і ў літаратуры словы «байка» і «казка» ўжываюцца як сінонімы. Казека. // перан. Кніжн. Тоеснае паняцце. Купалаўскі «вольны сейбіт» стаў сінонімам новага чалавека працы. Гіст. бел. сав. літ. У разуменні Горкага краса атаясамлівалася з свабодай чалавека, была сінонімам свабоды і рэвалюцыі. Івашын.

[Ад грэч. synōnymos — аднайменны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

quantity

[ˈkwɑ:ntəti]

n., pl. -ties

1) ко́лькасьць f.

2) вялі́кая ко́лькасьць

The baker buys flour in quantity — Пе́кар купля́е муку ў вялі́кай ко́лькасьці

She owns quantities of books — Яна́ ма́е мно́ства кні́гаў

3) (у му́зыцы) даўжыня́ но́ты

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ку́ча ж

1. Hufen m -s, -;

ку́ч сне́гу Schnehaufen m;

мурашы́ная ку́ч meisenhaufen m;

збіра́ць у ку́чу ufhäufen vt;

2. разм (мноства) Hufe(n) m, Msse f -n, Mnge f -, -n;

ку́ч наві́н jde Mnge [ine Mnge] Nuigkeiten;

валі́ць усё ў адну́ ку́чу разм lles in inen Topf [auf inen Hufen] wrfen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вялі́кі, -ая, -ае; бо́льшы; найвялі́кшы, найбо́льшы.

1. Значны па велічыні, памерах, сіле; проціл. малы.

В. горад.

В. будынак.

Вялікая радасць.

Вялікія беды пачынаюцца з малых (прыказка). Вялікая зямля (мацярык). Вялікая літара (якая выступае над радком).

2. Выдатны па сваім значэнні; які валодае ў высокай ступені той якасцю, якая знаходзіцца ў значэнні вызначаемага назоўніка.

Вялікая перамога.

В. вучоны.

3. Большы, чым патрэбна, прасторны.

Гэтыя боты мне вялікія.

4. Дарослы (з пункту гледжання дзіцяці), а таксама (пра дзіця) такі, які выйшаў з дзіцячага ўзросту, падрослы.

Сын ужо в., пойдзе ў школу.

5. Значны па колькасці.

Вялікая сям’я.

Вялікія грошы.

Ад (з) вялікага розуму (разм., іран.) — па дурасці.

Вялікае мноства — вельмі многа.

Вялікія дзяржавы — найбольш магутныя дзяржавы, якія адыгрываюць вядучую ролю ў сусветнай палітыцы і ў міжнародных адносінах.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

pile

I [paɪl]

1.

n.

1) сьці́рта f.; шта́бель -я m.; стос, стус -а m. (папе́ры, кні́гаў); шу́рка (дро́ваў)

pile of wood — шу́рка дро́ваў

2) ку́ча f.

pile of dirt — ку́ча зямлі́

3) informal мно́ства n., про́цьма f.

a pile of work (dishes) — мно́ства пра́цы (по́суду).

4) Electr. батарэ́я f.

2.

v.

склада́ць у сьці́рты, шу́ркі; ськіда́ць на ку́чу

to pile up — намята́ць, нано́сіць го́рбы (сьне́гу, пяску́)

II [paɪl]

n.

1) во́рс -у m. (на аксамі́це, ваўня́най ткані́не)

2) то́нкі, мя́ккі во́лас або́ пух

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Пу́гала ’пудзіла’: адзеўса, як пу́гало (гродз., Цыхун, вусн. паведамл.); пуга́ла ’тс’ (Др.-Падб.). Калі гэта не позняе запазычанне (у часы бежанства) з рус. пу́гало (ад пуга́ть ’палохаць’), то магчыма сувязь з дзеясловам тыпу ўкр. дыял. опу́гатися ’цёпла апрануцца, шмат надзець на сябе’, значэнне якога Пятлёва (Этимология–1985, 18) тлумачыць як ’апрануць на сябе столькі, што стаць падобным на шар, камяк’, і гэта дазваляе выводзіць дзеяслоў ад назоўніка пу́га з абагульненым значэннем ’патаўшчэнне, пукатасць’, суадносным з лат. pàuga ’падушка, мяккая падкладка хамута’, paugas ’хамут’, ст.-інд. pūgas ’куча, мноства, тлум’ і пад. (Фасмер, 3, 399). Параўн. пугі (гл.), пужала.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

dozen [ˈdʌzn] n.

1. (pl. dozen) ту́зін;

two dozen eggs два ту́зіны я́ек

2. pl. dozens мно́ства;

dozens of times infml ты́сячу разо́ў

baker’s/devil’s dozen чо́ртаў ту́зін;

talk nineteen to the dozen гавары́ць не змаўка́ючы; мянці́ць языко́м;

six of one and half a dozen of the other infml ≅ не кі́ем, дык па́лкай

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

whole2 [həʊl] adj.

1. уве́сь, цэ́лы;

the whole day уве́сь дзень

2. цэ́лы; непашко́джаны;

whole milk неразве́дзенае малако́

the whole lot (of) infml мно́ства, ку́ча (чаго-н.);

go the whole hog даво́дзіць да канца́; ісці́ на ўсё;

swallow smth. whole згадзі́цца з чым-н. не ду́маючы; прыня́ць што-н. на ве́ру

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)