3.каго-што. Давесці да канца чыё-н. навучанне ў навучальнай установе і пад. з наданнем пэўнай кваліфікацыі.
В. студэнта.
В. адзінаццаты клас.
4.што. Вырабіўшы, падрыхтаваўшы, пусціць у абарачэнне для якога-н. скарыстання.
В. прадукцыю.
В. раман.
5.што. Высунуць, выставіць.
В. кіпцюры.
6.што. Павялічыць у даўжыню, шырыню.
В. рукавы.
|| незак.выпуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз.выпуска́нне, -я, н.івы́пуск, -у, м. (да 3 і 4 знач.).
|| прым.выпускны́, -а́я, -о́е (да 1, 3, 5 і 6 знач.).
В. клапан.
Выпускная адтуліна доменнай печы.
В. клас.
Выпускныя экзамены.
В. каўнер.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прынале́жнасць, ‑і, ж.
1. Уваходжанне ў склад чаго‑н., дачыненне да чаго‑н. Нацыянальная прыналежнасць. □ Праўда, ад мундзіра застаўся толькі пакрой і матэрыя, усе ж адзнакі яго прыналежнасці да катэгорыі мундзіраў польскіх вайскоўцам — каўнер, гузікі з белымі арламі — дзед Талаш павыпорваў.Колас.[Надзя:] — І ўсіх [людзей] будзе аб’ядноўваць прыналежнасць да адной партыі, партыі камунізма.Лынькоў.
2. Неад’емная ўласцівасць, прыкмета чаго‑н. У п’есах Марцінкевіча важная роля адводзіцца куплету, які раней быў абавязковай прыналежнасцю вадэвіля.Ярош.Наяўныя ў ранніх беларускіх пісьмовых помніках царкоўнаславянізмы былі амаль выключна прыналежнасцю кніжнай пісьмовай мовы.Жураўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сіпа́ты, ‑ая, ‑ае.
Які страціў чысціню і гучнасць (пра голас, гукі і пад.). — Дарогу трэба перакрыць на суткі, — сіпатым, прастуджаным голасам гаварыў капітан.Быкаў.За парканам слізгануў па туга напятым дроце ланцуг, і ўжо ў наступны момант зайшоўся сіпатым брэхам сабака.Сабаленка.Глядзіш, праз пару месяцаў яго сіпаты гармонік ужо скуголіць па завуголлю суседніх вёсак.Скрыпка.// Які гаворыць прыглушана-хрыплым голасам (пра чалавека). Наставіў каўнер ад сцюжы ссінелы сіпаты жаўнер.Вялюгін./узнач.наз.сіпа́ты, ‑ага, м.; сіпа́тая, ‑ай, ж.— Ці чуеш, Іван, хто гэта тут чмыхае? — раптам спытаў сіпаты.Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утулі́ць, утулю, утуліш, утуліць; зак., што.
1. Схаваць унутр чаго‑н. Жанчына падышла, .. асцярожненька, спакваля села і раптам утуліла твар у адварот халата, ціха заплакала.Кулакоўскі.Сінічкін.. падняў каўнер свайго габардзінавага плашча, утуліў у яго вушы.Пестрак.
2. Уцягнуць, увабраць унутр чаго‑н. (пра галаву). Маленькі, шчуплы стараста раптам зрабіўся яшчэ меншым, сціснуўся, утуліў галаву ў плечы, нібы на яго замахнуліся кіем.Шамякін.
3. Прыціснуць вушы да галавы (пра каня і пад.). Конь зноў ірвануў угору галаву, утуліў вушы і неяк вінавата маргнуў вялікімі, кожнае па лапцю, павекамі.Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
neck
[nek]1.
n.
1) шы́я f., ка́рак -ку m.
to get it in the neck — атрыма́ць па ка́рку, атрыма́ць наганя́й; пацярпе́ць
2) каўне́р -яра́m. (кашу́лі)
3) шы́йка f. (бутэ́лькі, збанка́; пазванка́)
4) Geogr. перашы́ек -йка m., каса́f.
•
- neck and neck
- neck or nothing
- stick one’s neck out
2.
v.t., Sl.
пе́сьціць, абдыма́цца, цалава́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ше́яж.
1. шы́я, род. шы́і ж.;
2.перен. ка́рак, -рка м.; шы́я, род. шы́і ж.;
◊
дать по ше́екаўне́р пама́цаць;
получи́ть по ше́е па ка́рку схапі́ць; лу́пня зарабі́ць;
сиде́ть на ше́е на ка́рку сядзе́ць; на ласка́вым хле́бе быць;
слома́ть себе́ ше́ю ка́рак сабе́ скруці́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ко́сыв разн. знач. косо́й; (не отвесный — ещё) накло́нный;
к. праме́нь — косо́й луч;
к. по́чырк — косо́й по́черк;
к. каўне́р — косо́й во́рот;
к. по́зірк — косо́й взгляд;
к. па́рус — косо́й па́рус;
к. ву́гал — косо́й у́гол;
◊ к. са́жань у пляча́х — разм. коса́я са́же́нь в плеча́х, пле́чи коса́я са́же́нь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
kláppen
I
vi
1) ля́паць, сту́каць
2) vimp ла́дзіцца, ісці́ на лад
es klappt — усё ідзе́ на лад
II
vt
in die Höhe ~ — адкрыва́ць, падыма́ць, адкі́дваць (накрыўку, каўнер і г.д.)
◊ der Dieb wúrde gekláppt — зло́дзея схапі́лі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
1. Закрыць, засланіць чым‑н. Затуліць вочы далонямі. □ Апоўначы Свіст.. затуліў нейкім рыззём абодва акенцы і ўзяўся распальваць у грубцы.Быкаў.[Зыбін] заўважыў, што Жэня, у сваёй кароткай ватоўцы, у няцёплай хустцы, стыне на ветры, і стаў так, каб затуліць яе.Мележ.// Пакрыўшы, засланіўшы сабой, зрабіць нябачным. Пад вечар шэрыя хмаркі ўсё ж такі сабраліся ў адну і затулілі неба.Маўр.
2. Схаваць, захінуць у што‑н.; утуліць. [Хрысціна] шчыльней захуталася ў куртку, падняла каўнерык, затуліла ў яго твар.Асіпенка.Вінцэсь падышоў к грамадзе, адвярнуўся ад ветру, затуліў бараду ў каўнер сваёй світкі.Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)