Макатоўша (груб.) ’галава’ (петрык. Мат. Гом.), маз. макото́ўша (З нар. сл.) — пераноснае з макацёр(т) (гл.) ’вялікая пасудзіна, у якой церлі (таўклі) мак’. Да мак (гл.) і таўчы́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
садо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да саду. Садовая агароджа. □ [Алёша] чуў.. частыя таропкія крокі [Рэні] па садовай сцежцы. Лынькоў. // Прызначаны для догляду саду. Садовы нож. Садовая піла.
2. Які расце ў садзе; культурны. Садовыя дрэвы. □ Садовых кветак, красак з поля Ахапкі! Поўныя збаны! Пакой у гэтакім убранні — Замры! Рукамі развядзі... Бялевіч. // Які знаходзіцца ў садзе. Садовая лаўка.
3. Які мае адносіны да садаводства, звязаны з ім. Садовы раён. Садовыя насаджэнні. Садовай справе вучыцца.
•••
Садовая галава гл. галава.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераста́ць сов. переста́ть;
п. смя́яцца — переста́ть смея́ться;
дождж не ~та́ў — дождь не переста́л;
галава́ ~та́ла бале́ць — голова́ переста́ла боле́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Макаўні́ца 1 ’галоўка маку’, ’макацёр’ (Мат. Гом.). Утворана ад прыметніка макавы. (Аб суфіксе ‑ьn‑ica гл. Слаўскі, SP, 1, 98) або ад makovnʼa ’тс’, параўн. стол. макаўня́ ’галава’ (Сл. Брэс.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Раскатруба́чыць, роскотруба́чыць ’раскудлаціць’ (ПСл). Няясна; магчыма да *каструба́чыць, што ўзыходзіць да *kostrъba, kostroba, kostrǫba ’лахманы, раскудлачаная галава’, звязанае з прасл. *kostra ’кастрыца, ачосы’ (Махэк₂, 283; ЭССЯ, 11, 163). Гл. каструбаваты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Рошкап, ст.-бел. рошкопъ, розкопъ, рошкофъ ’упрыгожанне на галаве каня’ (1577) са ст.-польск. roskop < с.-в.-ням. roskop (Булыка, Лекс. запаз., 120), якое з Roß ’конь’ і Kopf ’галава’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скінхэ́д
(англ. skinhead, ад skin = скура + head = галава)
член маладзёжнай групоўкі, агрэсіўна настроенай па адносінах да людзей іншых рас і нацыянальнасцей; знешне адрозніваецца паголенай галавой.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
анаплацэфалі́ды
(н.-лац. anoplocephalidae, ад гр. anoplos = безабаронны + kephale = галава)
сямейства гельмінтаў класа цэстодаў; паразітуюць у кішэчніку млекакормячых.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
апістагнаты́чны
(ад гр. opisthe = ззаду + gnathos = галава)
звернуты коса назад і ўніз (пра рот і сківіцы галавы насякомага).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тэ́гмы
(гр. tegma = аддзел)
групы аднолькава пабудаваных сегментаў, якія аб’ядноўваюцца ў аддзелы цела членістаногіх, напр. галава, грудзі, брушка.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)