пераско́к, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл. пераскочыць (у 1 знач.).

2. перан. Рэзкі пераход. Нечаканы пераскок на зусім іншую тэму і гэтыя мае інтанацыі, відаць, проста такі ашаламілі Антаніну Аркадзьеўну. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

права́ліна, ‑ы, ж.

Разм. Тое, што і правал (у 2, 3 знач.). Між сцен усюды пустыя праваліны, ніводнага даху не відаць. Мележ. Панурыя, з пустымі правалінамі вокнаў,.. [будыніны] стаялі, як скамянелыя прывіды. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тагане́ц, ‑нца, м.

Разм. Тое, што і таган. Нас падвялі да абтушанага вогнішча, дзе, відаць, уранні варыўся сняданак, бо яшчэ тырчалі ўбітыя ў зямлю сошкі, валяліся таганцы, на якія вешаліся казаны. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уверадзі́ць, увераджу, увярадзіш, увярэдзіць; зак., што.

Разм. Стаміць, змарыць працай; натрудзіць да болю. // Пакалечыць, параніць. [Змітрук:] — Ты, відаць, дзе на фабрыцы робіш? [Алесь:] — На гуце. — А руку як уверадзіў? — Ды дошкай неяк стукнула. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уве́сь, усяго́, м., уся́, усёй, ж., усё, усяго́, н., мн. усе́, усіх; займ. азнач.

1. Поўны, без выключэння, цалкам.

Праседзець у. вечар за кнігай.

У. мокры.

Спаліць усе дровы. Ва ўсёй красе.

З усёй сілы.

2. у знач. наз. усё, усяго́, н. Тое, што ёсць, цалкам, без выключэння.

Усё для справы.

Заўсёды ўсім задаволены.

Усяго пакрыху.

Усё разам узятае (усе абставіны, усё, пра што гаварылася).

3. у знач. наз. усе́, усі́х. У поўным складзе, без выключэння (пра людзей).

Адзін за ўсіх і ўсе за аднаго.

Усе да аднаго (без выключэння). Лепшы за ўсіх.

4. (толькі ў Н). Скончыцца, зрасходвацца цалкам.

Соль уся.

5. толькі н. Скончана, канец (разм.).

Больш не ўбачымся.

Усё.

Не хачу ехаць — і ўсё!

◊

Па ўсім відаць (разм.) — па ўсіх прыметах.

Па ўсім відаць, што ён не згодзіцца на абмен.

Увесь у каго (у бацьку, у маці і пад.) хто — пра падабенства каго-н. да каго-н.

Усё адно або усё роўна — аднолькава, няма розніцы, абавязкова нягледзячы ні на што.

Усё адно я не пайду туды.

Мне ўсё роўна.

Усё адно як або усё роўна як — як быццам бы.

Ты ўсё адно як глухі.

Усё як ёсць (разм.) — літаральна ўсё, поўнасцю.

Прадаць усё як ёсць.

Усяго добрага (або найлепшага) — пажаданне пры развітанні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

захварэ́ць, ‑рэю, ‑рэеш, ‑рэе; зак., на што і без дап.

Стаць хворым. [Маці] захварэла на сухоты і хутка памерла. Чарнышэвіч. Вера Антонаўна захварэла, і адразу стала відаць, як многа яна рабіла ў доме. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пашчэ́нкі, ‑аў; адз. пашчанка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.

Абл. Сківіцы. Ткачук, відаць, не хацеў есці і, сцяўшы маршчыністыя пашчэнкі, толькі скрыгаў зубамі. Быкаў. На маё шчасце я перабіў дзіку ніжнія пашчэнкі. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шыракава́ты, ‑ая, ‑ае.

Зашырокі, некалькі шырокі. Плацце крыху шыракаватае, відаць, гаспадыня некалі была таўсцейшая. Асіпенка. Дзед Талаш расчуліўся.. Куртаты, шыракаваты на канцы і трохі задзёрысты нос яго падняўся ўгору і апусціўся ўніз. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Nec vola nec vestigium apparet (exstat) (Varro)

Не відаць ні далоні, ні следу (г. зн. і следу не засталося).

Не видно ни ладони, ни следа (т. е. и следа не осталось).

бел. І следу не засталося. І след прастыў. Не было снегу ‒ не было і следу.

рус. И след простыл. Не осталось и следа. И был таков. Толь ко меня/его и видели.

фр. Disparaître sans laisser des traces (Исчезнуть, не оставив следов).

англ. Neither hide, nor hair (Ни коня, ни волоса).

нем. Sich aus dem Staube machen (Придавать значение пыли; т. е. незаметно улизнуть, удирать).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

ánmerken

vt

1) ба́чыць, заўважа́ць (што-н. па кім-н.)

man merkt es dir an, dass… — па табе́ віда́ць, што…

2) адзнача́ць, заўважа́ць, рэгістры́раваць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)