Тра́ўля ‘патрава’ (Некр. і Байк.). Да траві́ць (гл.). Суф. ‑л‑я азначае вынік дзеяння (Сцяцко, Афікс, наз., 54). Значэнне ‘бязлітаснае праследаванне, ганенне’ (Др.-Падб.), хутчэй за ўсё, пад уплывам рус. тра́вля ‘цкаванне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дэфіцы́т
(лац. deficit = нестае)
1) недахоп чаго-н., нястача (напр. д. тавараў);
2) недахоп, страта як вынік перавышэння расходаў над даходамі (бюджэтны д.);
3) што-н., чаго няма ў дастатковай колькасці (напр. чарга за дэфіцытам).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Вы́лажыць (БРС), ’кастрыраваць’ (Шат., Шатал.). Гл. лажыцца, легчы. У апошнім значэнні параўн. ням. legen (einen Hengst legen lassen ’кастрыраваць жарабца’). Але гэта значэнне магло з’явіцца і як вынік суаднесенасці дзеясловаў вылажыць і выкласці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́знасць 1 ’розніца’, ’вынік адымання (у матэматыцы)’ (ТСБМ, Гарэц.) — калька з рус. ра́зность ’тс’.
Ро́знасць 2 ’неаднолькавасць’ (Нас.), ’адрозненне’ (Байк. і Некр.), ст.-рус. розность, польск. różność, чэш. různost ’тс’. Да розны (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ На́збышам ’з надбаўкай, з вярхом’ (Арх. Федар.). Прыслоўе ў форме твор. скл. адз. л. назоўніка *назбыш, які ўяўляе хутчэй за ўсё вынік кантамінацыі назбыт ’празмерна, надзвычай’ (гл.) і назвыш (< на + звыш) ’вышэй, звыш’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Пасталні́к, іван. постолнык ’сенажаць, размешчаная адразу за хатамі’ (Сл. Брэс.). Да пастаўнік (гл.). Мена ‑л‑ замест ‑ў‑/‑в⇉вынік пераводу на палес. гаворку польск. pastewnik, мена а > о — магчыма, пад уплывам лексемы постолы ’лапці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Fázit
n -s, -e i -s падраху́нак, су́ма, вы́нік
das ~ aus еtw. zíehen* — падво́дзіць вы́нікі, зрабі́ць вы́вад (з чаго-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Rénnen
n -s, - ска́чкі, го́нкі;
das ~ máchen узя́ць прыз (на скачках, гонках; выйграць забег, выйсці пераможцам);
ein tótes ~ нічы́йны вы́нік [зыхо́д]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Гіта́ра ’гітара’. Рус. гита́ра, укр. гіта́ра. Запазычанне з польск. gitara (або ням. Gitarre). Першакрыніцай з’яўляецца грэч. κιθάρα (здаецца, усх. паходжання). Гл. Фасмер, 1, 408; Шанскі, 1, Г, 83. Бел. дыял. форма гіта́р (Бяльк.) — вынік дэфармацыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ельмо́жня ’міласціна’ (Шн.) < польск. jałmużna. Польск. jałmużna < чэш. almužna, якое ў сваю чаргу са ст.-в.-ням. almōsan < н.-лац. alimosina < грэч. ἐλεημοσύνη ’міласціна’ (Міклашыч, 2; Бернекер, 27). Бел. ельможня — вынік пазнейшай кантамінацыі з вельможны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)