шанцава́ць несов., безл. везти́;

яму́ ~цу́е ў жыцці́ — ему́ везёт в жи́зни;

◊ і Халімо́н танцу́е, калі́ яму́ ~цу́е — погов. е́сли бог даёт, и дура́к берёт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Дух ’дух’. Рус. дух, укр. дух, польск. duch, чэш. duch, балг. дух(ъ́т), серб.-харв. ду̑х, ст.-слав. доухъ. Прасл. *duxъ. Роднасныя формы: літ. daũsos ’паветра’, грэч. θεός ’бог і г. д.’ Аблаўтныя слав. формы: *dъxnǫti. Гл. Фасмер, 1, 556; Траўтман, 65; Бернекер, 1, 235. Падрабязна Трубачоў, Эт. сл. 5, 151–154 (з літ-рай), які зыходзіць з і.-е. *dhou̯so‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Diffidentia tempestiva parit securitatem

Своечасовая недаверлівасць нараджае бяспеку.

Своевременная недоверчивость порождает безопасность.

бел. Сцеражонага Бог сцеражэ. Беражонага Бог беражэ. Беражлівага каня і звер не з’есць. Беражыся бед, пакуль іх нет.

рус. Бережёного и Бог бережёт. Осторожность ‒ мать мудрости. Кто сам себя стережёт, того и Бог бережёт. Кто дважды оглянется, тот ничего не потеряет. Осторожного коня и зверь не вредит.

фр. Un homme averti en vaut deux (Предупреждённый человек стоит двух).

англ. Caution is the parent of safety (Осторожность ‒ родитель безопасности).

нем. Den Behutsamen behütet auch Gott (Бережёного бережёт также Бог).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

erbármen

(sich) (G, über A) злітава́цца (над кім-н., з каго-н.), пашкадава́ць (каго-н.)

Gott erbárm! — не дай Бог!, захава́й Бо́жа!

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

А́ТЫС,

у грэчаскай міфалогіі бог фрыгійскага паходжання, любімец Вялікай маці багоў Кібелы. Сімвалам Атыса была хвоя. Паводле адной з легендаў, ён вылегчаў сябе ў рэліг. экстазе і стаў вярх. жрацом культу Кібелы. У гонар Атыса ў Рыме з 15 да 27 сак. праходзілі святкаванні, якія суправаджаліся нястрымнымі оргіямі. Жахі самакатаванняў Атыса апісаў рым. лірык Катул у паэме «Атыс».

т. 2, с. 80

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АКАСМІ́ЗМ

(ад a... + грэч. kosmos Сусвет),

філасофскае і рэлігійнае вучэнне, якое прапаведуе погляды аб нікчэмнасці свету. У найб. чыстым выглядзе сустракаецца ў класічнай інд. філасофіі (гл. Веданта), пашырана і ў хрысціянстве. Гегель называў акасмізмам пантэізм Спінозы, паколькі бог у ім ёсць адзіная вечная і бясконцая субстанцыя, усё астатняе — часовае, неістотнае. Акасмізмам наз. таксама спірытуалізм, які адмаўляе рэальнасць навакольнага свету.

т. 1, с. 186

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Fortes fortuna adjuvat (Terentius)

Храбрым лес дапамагае.

Храбрым судьба помогает.

бел. Думка п’е ваду, а адвага — мёд. Бог не без міласці, казак не без долі. Бог шэльму меціць.

рус. Где отвага, там и счастье. Смелому Бог помогает. Смелость города берёт. На смелого собака лает, а трусливого рвёт.

фр. A cœur vaillant rien d’impossible (Нет ничего невозможного для храброго сердца).

англ. Fortune helps the brave (Судьба помогает смелым).

нем. Dem Mutigen hilft Gott (Храброму помогает Бог).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

склясці́, скляну, склянеш, скляне; скляпём, скленяце; пр. скляў, ‑ла, ‑ло; зак., каго-што.

1. Падвергнуць праклёну, праклясці. Хацелася склясці свой няўдалы лёс. Грамовіч.

2. Выказаць моцнае абурэнне, нездаволенасць кім‑, чым‑н.; аблаяць каго‑н. Адкашляўшыся, дзед перш-наперш моцна скляў падасланага пісарам прайдзісвета. Якімовіч. — Вось людзі! Вось прорва! Каня шкадуюць. А каб вам бог смерці пашкадаваў! — скляў Тодар. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

perish [ˈperɪʃ] v.

1. fml or lit. гі́нуць;

Almost a hundred people perished in the fi r e . Амаль сто чалавек загінулі ў час пажару.

2. BrE псава́ць; псава́цца (пра матэрыял)

♦

perish the thought infml барані́ бог!

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Hérrgott

m -s Бог, Гаспо́дзь

◊ wie der ~ in Fránkreich lében — ≅ жыць як у Хрыста́ за па́зухай

dem ~ den Tag stéhlen* — ло́дарнічаць, біць лы́нды [бі́бікі]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)