Разм. Той, хто многа і шчыра працуе; працавік. [Пагранічнік], перш за ўсё, нястомны трудзяга, адзін з тых «вінцікаў», чыя ціхая праца .. вельмі часта губляецца ў громе і бляску.Брыль.Той мусіць загінуць, хто меч узнімае На голавы мірных трудзяг.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узаемаўплы́ў, ‑лыву, м.
Уплыў, які адбываецца ўзаемна паміж якімі‑н. з’явамі або людзьмі. У XIX ст. узаемаўплыў розных гаворак быў вельмі слабым, па сутнасці яшчэ не было ўмоў, каб якая-небудзь гаворка стала вядучай пры ўтварэнні літаратурнай мовы.Гіст. бел. літ. мовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узае́мны, ‑ая, ‑ае.
Які праяўляецца ў адносінах адзін да аднаго. Узаемная дапамога. Узаемны ўплыў. Узаемнае давер’е. □ Васіль .. не вельмі паважаў лесніка. Ужо даўно ляжаў між імі чорны цень узаемнай нянавісці.Колас.Узаемная прыязнь, правераная і загартованая ў агні, стварала шчыльную баявую сям’ю.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ушчэ́нт, прысл.
Поўнасцю, зусім, дарэшты, датла. У наваколлі тутэйшых трох вёсак зямля была вельмі няроўная. Дзе вышэй — радзіла добра, дзе ніжэй к балоту — усё ўшчэнт вымакала.Чорны.Згарэла вёска ўшчэнт: ні кала, ні двара не засталося.Якімовіч.Спацеў паромшчык, замарыўся ўшчэнт.Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цеснава́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Не вельмі прасторны. Двор, праўда, цеснаваты, калі ўедзеш з калёсамі, завярнуцца цяжка, але бяда тут такая!Ермаловіч.Пакойчык маленькі, цеснаваты, але быццам і ўтульны.Кулакоўскі.
2. Малаваты па памеру. [Зося] была ў белай цеснаватай кофце, з якой, відаць, вырасла.Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шу́фель, ‑фля, м.
Шырокая, глыбокая лапата, прызначаная, галоўным чынам, для перасыпання сыпучых рэчываў. Андрэй набраў шуфель жыта, патрос над засекам і, нібы адступнога, сыпануў у няпоўны мех.Грахоўскі.Барашкін грузіў смецце на каламажку шуфлем. Шуфель быў шырокі, з вельмі зручна выгнутым дзержаком.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гадзіннік / вельмі дакладны: хранометр / што звоніць у патрэбны час, з адмысловым заводам: будзільнік / вежавы, звычайна з музыкай: куранты (мн.) / насценны з гірамі: ходзікі (мн.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
díebisch
1.
a
1) зладзе́йскі
~e Spráche — зладзе́йскі жарго́н
2) зладзеява́ты
2.
adv
1) крадко́м, упо́тай
2) разм.ве́льмі
sich ~ fréuen — чарто́ўскі [страшэ́нна] ра́давацца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
gross
[groʊs]1.
adj.
1) уве́сь, по́ўны; бру́та, валавы́
gross receipts — валавы́ прыбы́так
gross weight — вага́ бру́та
2) ве́льмі благі́, вялі́кі (памы́лка)
3) грубія́нскі, вульга́рны
4) ве́льмі сы́ты, таўсты́(чалаве́к)
5) густы́, зьбі́ты (за́расьнік)
2.
n.
1)
а) цэ́лая су́ма; уся́ ко́лькасьць
б) Obsol. бо́льшая ча́стка, бальшыня́
2) 12 ту́зінаў, 144 шту́кі
•
- in the gross
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ВЕ́НСКІ БЛАКІ́ТНЫ ТРУС,
парода трусоў мяса-шкуркавага кірунку. Выведзены ў Аўстрыі ў канцы 19 ст. метадам узнаўленчага скрыжавання жывёл пароды бельгійскі волат з дробнымі блакітна-шэрымі мясц. трусамі. Парода вельмі пашырана ў краінах Еўропы. На Беларусі гадуюць аматары.
Трусы сярэдняй велічыні з падоўжаным тулавам і моцным касцяком, даўж. цела 52—56 см і больш, ахоп грудзей 35—37 см, сярэдняя жывая маса 4,5 кг. Валасяное покрыва нармальнага шэрснага тыпу, бліскучае, з аднароднай шыза-блакітнай афарбоўкай. Шкуркі выкарыстоўваюць для імітацыі пад каштоўнае футра пушных звяроў і ў натуральным выглядзе.