1. Маральна чысты; строгі ў маральных адносінах. Цнатлівыя пападзянкі выслухалі з цікавасцю дзякова паведамленне.Колас.На месца санітара.. [Тапурыя] паставіў прыгожую і цнатлівую князёўну з старадаўняга роду.Самуйлёнак.// Сарамлівы; далікатны. Эх, маладосць, маладосць! Якая ты няўрымслівая і смелая там, дзе трэба ісці на злом галавы — у баі і ў працы. І якая ты баязлівая, цнатлівая ў чалавечых пачуццях, ты іх чамусьці часам хаваеш ад самое сябе.Сабаленка.Дый шчасце не любіць, каб пра яго ведалі многія, яно цнатлівае да палахлівасці.Сачанка.
2. Які не страціў нявіннасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
све́жы, -ая, -ае.
1. Толькі што падрыхтаваны або атрыманы, не сапсаваны, а таксама такі, якога не кранула апрацоўка (вэнджанне, саленне, кансерваванне і пад.).
Свежыя кветкі.
Свежыя ягады.
С. чай.
Свежае мяса.
2. Які не быў у карыстанні, ва ўжыванні.
Свежыя фіранкі.
3. Пра ваду, паветра: чысты, нічым не забруджаны, які часта абнаўляецца.
У хаце свежае паветра.
Свежая вада.
4. Халаднаваты, не вельмі цёплы.
Вечар досыць с.
С. вецер.
5. Які не страціў сваёй яркасці, натуральнай афарбоўкі.
Фарба на сценах не пажухла, была як свежая.
Свежае сена (ярка-зялёнае).
6. Выразны, новы або арыгінальны.
Свежыя ўражанні.
Свежая думка.
С. погляд на праблему.
7. Поўны сіл, энергіі, здаровы (пра чалавека).
Са свежымі сіламі працаваць (адпачыўшы, паспаўшы).
8. Які нядаўна ці толькі што з’явіўся; новы.
С. нумар штотыднёвіка.
Свежыя чуткі (пакуль нікому невядомыя).
|| наз.све́жасць, -і, ж.
Не першай свежасці (не свежы).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сомни́тельно
1.нареч. няпэ́ўна; падазро́на; сумні́ўна;
сомни́тельно чи́стый няпэ́ўна чы́сты;
2.в знач. сказ. наўра́д ці, сумні́ўна, а также личными формами глаг. сумнява́цца;
сомни́тельно, зайдёт ли он к нам наўра́д (сумні́ўна, я сумнява́юся), ці зо́йдзе ён да нас;
мне сомни́тельно мне сумні́ўна (я сумнява́юся);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сплошьнареч. (весь) уве́сь (чы́сты); (на всём протяжении) скрозь; (целиком) ца́лкам; (подряд) за́пар;
всё ле́то сплошь шли дожди́ усё ле́та ішлі́ дажджы́;
лес тяну́лся сплошь на не́сколько киломе́тров лес цягну́ўся (ішо́ў) скрозь на не́калькі кіламе́траў;
всё сплошь усё чы́ста;
◊
сплошь и ря́дом скрозь; ве́льмі ча́ста.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ДАХО́ДЫ НАСЕ́ЛЬНІЦТВА,
колькасць матэрыяльных і культ. даброт, якія можа атрымаць насельніцтва (асобныя сац. групы, асобныя сем’і) за кошт сваіх грашовых даходаў, бясплатных выплат і льгот; асн. паказчык яго дабрабыту. Характарызуе частку нацыянальнага даходу, якая выкарыстоўваецца на асабістае спажыванне. Залежаць ад памераў грашовых Д.н., узроўню цэн на спажывецкія тавары і паслугі, памераў плацяжоў насельніцтва ў фін. сістэму. Адрозніваюць сукупныя, асабістыя, намінальныя, рэальныя, распараджальныя Д.н.Сукупныя Д.н. — агульная сума (у грашовай і натуральнай форме) даходаў, атрыманых насельніцтвам у якасці аплаты за працу па найме, ад уласнасці, прадпрымальніцтва, пенсій, стыпендый, дапамог, датацый на аплату жыллёва-камунальных паслуг, пуцёўкі ў санаторыі ці дамы адпачынку, утрыманне дзяцей у дашкольных установах, чысты прыбытак ад асабістай дапаможнай гаспадаркі, індывідуальнай прац. дзейнасці. У агульны аб’ём даходаў уключаецца кошт ільготнага і бясплатнага спажывання матэрыяльных даброт і паслуг (кошт адукацыі, мед. дапамогі і інш.). Рэальныя Д.н. — паказчык узроўню жыцця насельніцтва, задавальнення яго патрэб. Грашовыя Д.н. — частка сукупных Д.н.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
эфі́р
(гр. aither)
1) бясколерная лятучая вадкасць з рэзкім пахам, якая ўтвараецца пры злучэнні спірту з кіслотамі і выкарыстоўваецца ў медыцыне, парфумерыі, прамысловасці (напр. этылавы э.);
2) самы верхні чысты і празрысты слой паветра, дзе, паводле старажытнагрэчаскай міфалогіі, размяшчаюцца багі;
3) вобразная назва асяроддзя, дзе распаўсюджваюцца радыёхвалі;
выйсці ў э. — пачаць перадачы па радыё.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
velvet
[ˈvelvɪt]1.
n.
1) аксамі́т, мо́шаст -у m.
2) Sl.чы́сты прыбы́так або́ вы́йгрыш
3) Sl. гро́шы, вы́йграныя ў аза́ртнай гульні́
2.
adj.
машасто́вы, аксамі́тны
She has a velvet hat — Яна́ ма́е аксамі́тны капялю́ш
velvet petals — машасто́выя пялёсткі
•
- play on velvet
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
пако́й, ‑я, м.
1. Асобнае памяшканне для жылля ў кватэры, доме, адгароджанае сценамі, перагародкамі. Кватэра з чатырох пакояў. □ Наташа, увайшоўшы, уключыла святло, і перад маімі вачыма імгненна ажыў прасторны і чысты пакой з двума вокнамі, яшчэ не атынкаваны.Ракітны.
2.толькімн. (пако́і, ‑яў). Уст. Раскошныя жылыя памяшканні ў царскім палацы, багатых панскіх дамах і пад. — О, то і пакоі згарэлі? — Згарэлі, пане, начыста, от быццам хто языком злізаў.Якімовіч.У змрочных пакоях кенігсбергскага асабняка савецкія дзяўчаты-нявольніцы марылі аб волі.Васілевіч.
•••
Прыёмны пакой — памяшканне ў бальніцы, дзе хворым аказваюць першую дапамогу і размяркоўваюць па палатах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Аддаць усё, многае многім; размеркаваць паміж многімі. Калі настаўніца раздала дзённікі, усе былі здаволены.Якімовіч.[Гарасім] хацеў прадаць зямлю, а грошы раздаць бедным.Чарнышэвіч.— Дзяцей [з дзіцячага дома] можна раздаць па сёлах. Сяляне іх смела возьмуць, бо іх лёгка выдаваць за сваіх.Шамякін.
Расшырыць, расцягнуць, зрабіць прасторным. Раздаць боты на калодцы.//безас. Зрабіць поўным, тоўстым. Быў [Анікей] проста вясковы хлапчук. А гэта — вырас, памужнеў, у плячах раздало. Чысты і стройны такі...Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эфі́р
(гр. aither)
1) хім. бясколерная лятучая вадкасць з рэзкім пахам, якая ўтвараецца пры злучэнні спірту з кіслотамі і выкарыстоўваецца ў медыцыне, парфумерыі, прамысловасці (напр. этылавы э.);
2) самы верхні чысты і празрысты слой паветра, дзе, паводле старажытнагрэчаскай міфалогіі, размяшчаюцца багі;
3) вобразная назва асяроддзя, дзе распаўсюджваюцца радыёхвалі;
выйсці ў эфір — пачаць перадачы па радыё.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)