ГАПЛАФА́ЗА
(ад грэч. haploos адзіночны + фаза),
фаза жыццёвага цыкла асобіны, якая характарызуецца адзінарным (гаплоідным) наборам храмасом у ядрах клетак. У большасці жывёл гаплафаза моцна рэдукавана і практычна зведзена да палавых клетак; у многіх зялёных водарасцей увесь цыкл, за выключэннем зіготы, адбываецца ў гаплазе. У пакрытанасенных раслін гаплафаза прадстаўлена зародкавым мяшком (жаночы гаметафіт) і пылковым зернем (мужчынскі гаметафіт).
т. 5, с. 37
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Саво́сы: в савосы ’дамоў, да хаты’ (Нас.). На думку Насовіча (571) гэта скажонае рус. восвоя́си, што выклікае сумненні з фанетычнага боку. Лепей тут бачыць уплыў літ. sãvas ’свой’ або ўтварэнне ад таго ж літоўскага слова з суф. ‑ос (як дзівосы). Аб гэтым суф. гл. Карскі 2-3, 31. Цвяткоў (Запіскі, 2, 51) прыводзіць у якасці паралелі серб. сав ’увесь’ і падтрымлівае этымалогію Насовіча.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паны́ласць, ‑і, ж.
Стан панылага. — Чаго ж гэта вы? — пытаецца Нэля. — Іграйце, вы ж добра іграеце. — Не хочацца, — кажа Марцін, — і сядзіць сагнуўшыся, увесь у паныласці. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камбіна́цкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да камбіната, належыць яму. Камбінацкая сталовая. □ Увесь камбінацкі рух цяпер ішоў праз браму, якая выходзіла на некалі пустэльную Балотную вуліцу. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трасу́ха, ‑і, ДМ ‑сусе, ж.
Абл. Ліхаманка. І тут раптам Даніла ўсхапіўся з ложка. Ён увесь дрыжаў, яго калаціла трасуха. Каліна.
•••
Полька-трасуха — беларускі народны танец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамата́ць I сов. промота́ть;
уве́сь ве́чар ~та́ла ні́ткі — весь ве́чер промота́ла ни́тки
прамата́ць II сов., разг. (нерасчётливо израсходовать) промота́ть, протранжи́рить
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прачарці́ць, ‑чарчу, ‑чэрціш, ‑чэрціць; зак., што.
1. Правесці лінію, робячы які‑н. чарцёж, малюнак. Прачарціць маршрут на карце.
2. і без дап. Чарціць некаторы час. Прачарціць увесь вечар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прабялі́ць, ‑бялю, ‑беліш, ‑беліць; зак., што.
1. Пафарбаваць белым. // Спец. Падвергнуць спецыяльнай апрацоўцы, каб зрабіць белым. Прабяліць цукар.
2. і без дап. Бяліць некаторы час. Прабяліць увесь дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пракукава́ць, ‑кукую, ‑кукуеш, ‑кукуе; зак.
1. Пракрычаць «ку-ку». Бор зусім прыціх, Змаўкаюць дробных птушак галасы, — Яна [зязюля] пракукавала тры разы. Куляшоў.
2. Кукаваць некаторы час. Пракукаваць увесь вечар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зарысава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., каго-што.
1. Зрабіць малюнак, зарысоўку каго‑, чаго‑н. Зарысаваць стол. Зарысаваць каня з натуры.
2. Разм. Пакрыць малюнкамі; зрысаваць. Зарысаваць увесь альбом.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)