Сян (sian) ’гэты’ (Тур.). Форма м. р. указальнага займенніка *sь (гл. сей) у спалучэнні з *‑nъ (гл. ён), параўн. спалучэнне з іншым указальным займеннікам *tъ — сіты, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Туро́ля — мянушка каровы (мёрск., Нар. сл.). Відаць, ласкальная назва жывёлы з суф. ‑ол‑я (параўн. віц. чарно́ля ‘чорнавалосая’), утвораная ад тур 1 (гл.). Параўн. турыца 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

А́ер ’Acorus L.’ (Кіс., БРС), аір ’Carex L. асака’ (Інстр. II, Бяльк., Касп.), айір (Янк. Мат.), агʼер (Сцяшк.). Усходнеславянскае запазычанне з тур. асман. aǵir. Гл. Саднік-Айцэтмюлер, 1, 13.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

калья́н

(тур. kalyan, ад перс. kalyan)

курыльная прылада, у якой тытунёвы дым ачышчаецца, праходзячы праз ваду (распаўсюджана ў народаў Усходу).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

марафе́т

(тур. marifet = майстэрства, спрыт)

лоск, бляск;

наводзіць м. — прыводзіць у парадак свой знешні выгляд, прыбіраць кватэру, горад і г.д.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

меджлі́с

[тур. meclis (вым. medžlis), ад ар. madžlis = пасяджэнне, сход]

1) парламент у Турцыі;

2) ніжняя палата парламента ў Іране.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

наргіле́

(тур. nargile, ад перс. nārgilä)

усходні прыбор для курэння, падобны да кальяна, але з доўгай гнуткай трубкай замест люлькі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

саз

(тур. saz, ад перс. saz)

струнны шчыпковы музычны інструмент, распаўсюджаны ў народаў Закаўказзя, Ірана, Афганістана і іншых краін Усходу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фарфо́р

(тур. farfur, ад перс. fahfur)

маса з высакаякаснай белай гліны, а таксама пасуда, дэкаратыўныя вырабы, ізалятары з такой масы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Сары́ч ’драпежная птушка сямейства ястрабіных; тое, што і канюк’ (ТСБМ). Праз рус. сары́ч ’тс’ з цюркскіх моў; параўн. паўн.-цюрк. saryča ’парода паляўнічых сакалоў’, тур. saryǯa ’жаўтаваты’, saryǯyk ’нейкая птушка’ (Радлаў, 4, 325). Назва птушкі ўтворана ад назвы колеру, параўн. уйг. saryɣ ’жоўты’, тур. sary ’тс’, чагат. sar ’шуленак, каршун’, манг. sar, калм. sar (Міклашыч, Türk. El. Nachtr., 2, 152; Праабражэнскі, 2, 253). Версія аб роднаснасці са ст.-інд. sā́ram ’драўніна, стрыжань дрэва’, арм. uruk ’пракажоны’ абвяргаецца Фасмерам (3, 564).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)