ачарсцве́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які стаў чэрствы; падсохлы.

2. перан. Які страціў чуласць, спагадлівасць. Ачарсцвелае сэрца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

навярну́цца, ‑вернецца; зак.

Выступіць на вачах (пра слёзы). У дзяўчыны сціснулася сэрца, навярнуліся буйныя слёзы. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чыстасардэ́чны, ‑ая, ‑ае.

Шчыры, адкрыты. Чыстасардэчны чалавек. // Які ідзе ад чыстага сэрца, поўны шчырасці. Чыстасардэчнае прызнанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дры́гаць разм

1. (рабіць рэзкія рухі) strámpeln vi, záppeln vi;

дры́гаць нага́мі mit den Béinen strámpeln, mit den Füßen záppeln;

2. (біцца – пра сэрца) schlágen* vi, klópfen vi;

сэ́рца яшчэ́ дры́гае das Herz schlägt noch

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Quod non videt oculus, cor non dolet

Чаго не бачыць вока, аб тым сэрца не смуткуе.

Чего не видит глаз, о том сердце не печалится.

бел. Чаго вочы не бачуць, аб тым не плачуць. Як з вачэй, то і з думкі/то і з сэрца. Абы з воч, дык і з памяці проч. Вочы не бачаць, то й душа/сэрца не баліць.

рус. С глаз долой ‒ из сердца вон. Чего глаза не видят, тем сердце не бредит. Вон из глаз, вон из сердца.

фр. Cœur oublie ce que l’œil ne voit (Сердце забывает то, чего глаз не видит). Loin des yeux loin du coeur (Далеко от глаз, далеко от сердца).

англ. What the eye does not see the heart does not get upset over (Чего не видит глаз ‒ не расстраивает сердце). Out of sight out of mind (С глаз долой ‒ долой из памяти).

нем. Was das Auge nicht sieht, bekümmert das Herz nicht (Чего не видит глаз, то не заботит сердце).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

кампенса́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Аплата, узнагарода за якую-н. работу; пакрыццё выдаткаў.

Грашовая к.

2. Ураўнаважанне, выраўноўванне ў арганізме парушаных функцый (спец.).

К. пароку сэрца.

|| прым. кампенсацы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.) і кампенсато́рны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Кампенсацыйныя выплаты.

Кампенсаторныя здольнасці арганізма.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

напо́ўніцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ніцца; зак.

1. Стаць поўным, занятым; насыціцца, запоўніцца чым-н.

Вежа напоўнілася вадой.

Пакой напоўніўся пахамі.

2. перан. Стаць поўнасцю занятым якімі-н. думкамі, пачуццямі і пад.

Сэрца напоўнілася радасцю.

|| незак. напаўня́цца, -я́ецца.

|| наз. напаўне́нне, -я, н.

Пульс добрага напаўнення.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ныць, ны́ю, ны́еш, ны́е; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Балець (пра адчуванне тупога, цягучага болю).

Зуб ные.

2. Надакучліва скардзіцца на што-н.

3. перан. Цягуча, жаласна гусці (разм.).

Ные ў коміне вецер.

◊

Сэрца ные — пра пачуццё непакою, хвалявання.

|| наз. ныццё, -я́, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чу́лы, -ая, -ае.

1. Які адносіцца да каго-н. з любоўю, уважліва, спагадліва.

Ч. чалавек.

2. Які сведчыць пра ўважлівасць, спагадлівасць да людзей.

Чулыя словы.

3. Уражлівы, успрымальны.

Чулае дзіцячае сэрца.

4. Які тонка, лёгка ўспрымае што-н. органамі пачуццяў.

Ч. слых.

|| наз. чу́ласць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ледзяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрывацца лёдам.

Вада ледзянее.

2. Станавіцца халодным як лёд, мерзнуць.

Пальцы ледзянеюць.

3. перан. Нямець, заміраць ад жаху.

Сэрца ледзянее.

|| зак. зледзяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і заледзяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е

|| наз. зледзяне́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)