пратубера́нец, ‑нца, м.

Спец. Яркае светлае ўтварэнне з распаленых газаў у выглядзе выступу на краі дыска Сонца.

[Ад лац. protuberare — уздымацца.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

blazing [ˈbleɪzɪŋ] adj.

1. я́ркі; асляпля́льны; зы́ркі;

a blazing hot day я́ркі гара́чы дзень;

the blazing sun зы́ркае со́нца

2. страшэ́нны, абура́льны;

a blazing lie абура́льная хлусня́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

down​3 [daʊn] adv. уні́з; уні́зе;

The sun is down. Сонца села;

sit down садзі́цца;

lie down кла́сціся;

fall down ляце́ць уні́з; павалі́цца;

bend down нахілі́цца, нагну́цца

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

shrivel [ˈʃrɪvl] v. высу́шваць; змо́ршчваць; маршчы́ніцца, ссыха́цца;

The leaves shrivelled (up) in the sun. Лісточкі скруціліся ад сонца;

He has a shrivelled face. У яго маршчыністы твар.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

я́ркі, -ая, -ае; ярчэ́й; ярчэ́йшы.

1. Які вылучае моцнае святло, асляпляльны, зіхатлівы.

Яркае святло.

Я. агонь.

Яркае сонца.

Ярка (прысл.) гарэць.

2. Пра колер: рэзкі па чысціні і свежасці тону.

Я. колер.

Яркая зеляніна.

3. перан. Выдатны ў якіх-н. адносінах.

Я. талент.

Яркая дата.

Ярка (прысл.) адлюстраваць.

|| наз. я́ркасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

угрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; -э́ты; зак. (разм.).

1. каго-што. Зрабіць цёплым, нагрэць, сагрэць.

Ледзь угрэлі гэту печ.

2. без дап. Прыгрэць.

Угрэла сонца.

3. каго-што. Упарыць, моцна ўтаміць.

У. каня.

4. каго, па чым і без дап. Ударыць чым-н., агрэць (груб.).

У. па патыліцы.

|| незак. уграва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змярка́нне, ‑я, н.

1. Наступленне змроку, цемнаты. Дзень праводзяць дзеці ў лесе — З досвітку і да змяркання. Аўрамчык. Сонца зайшло, і пачалося змярканне — ціхае, свежае, з расой і камарамі. Брыль.

2. Прыцемкі паміж заходам сонца і наступленнем ночы. Дзень пагас за сялом, Паплавы ахінула змярканне. Панчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́смаліцца ​1, ‑ліцца; зак.

Прасякнуць смалою; прасмаліцца.

вы́смаліцца ​2, ‑ліцца; зак.

Разм. Выгараць ад сонца, агню і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бязро́сны, ‑ая, ‑ае.

Без расы. Раніца наступнага дня выдалася бязросная, і Аляксей пачаў працу з усходам сонца. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гно́ман, ‑а, м.

Даўнейшы астранамічны інструмент: вертыкальны шост з падстаўкай, пры дапамозе якога вызначалі вышыню Сонца над гарызонтам.

[Ад грэч. gnomon — стрыжань сонечнага гадзінніка; сонечны гадзіннік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)