Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ДАМЕ́НІКА ВЕНЕЦЫЯ́НА
(Domenico Veneziano; да 1410, г. Венецыя, Італія — 15.5.1461),
італьянскі жывапісец эпохі Ранняга Адраджэння. Вучыўся, напэўна, у Венецыі, з 1439 працаваў у Фларэнцыі (першым увёў тэхніку алейнага жывапісу). Пераадолеўшы традыцыі познагатычнага жывапісу, у сваіх сталых творах («Алтар св. Лучыі», каля 1445—48), паказаў сябе майстрам перспектывы і пластычнай перадачы аб’ёму. У адрозненне ад тагачасных мастакоў фларэнційскай школы жывапісу, аддаваў перавагу каларыстычным задачам, выкарыстоўваў колеравую гаму для перадачы эмацыянальных адценняў — серабрысты тон у яго карцінах стварае адчуванне святла і прасторы («Дабравешчанне»). Урачыстасць арнаментацыі і выразнасць контурных ліній удала спалучаліся ў кампазіцыйнай форме профільнага паяснога партрэта («Партрэт маладой жанчыны», каля 1450). Сярод яго вучняў П’ера дэла Франчэска.
Даменіка Венецыяна. Алтар св. Лучыі. Каля 1445—48.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВУЗЛАВО́Е ПІСЬМО́,
кіпу, сістэма перадачы інфармацыі пры дапамозе вузлоў на шнурах рознай даўжыні і колеру, якія былі прымацаваны да інш. шнура ці палкі. Існавала ў шэрагу народаў Паўд. Амерыкі. Узнікла ў вобласці Цэнтр. Андаў і дасягнула росквіту ў эпоху інкаў (15—16 ст.). На думку некаторых вучоных, кіпу змяшчаюць складаныя гіст. і паэтычныя тэксты. Але большасць даследчыкаў лічыць, што яны не мелі іншага прызначэння, акрамя запісу самых простых даных уліковага характару. Падобны прынцып перадачы інфармацыі выкарыстоўваўся і пры стварэнні «пісьма» вампум (шнуры з нанізанымі ракавінкамі розных колераў), што было пашырана ў індзейцаў Паўн. Амерыкі. Вузлавое пісьмо існуе ў Паўд. Амерыцы і на яп. а-вах Рукю і ў наш час.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
радыёста́нцыя
(ад лац. radio = выпраменьваю + statio = стаянка)
комплекс устройстваў для прыёму і перадачы інфармацыі з дапамогай радыёхваль.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
шпіяна́ж
(ням. Spionage, ад фр. espionnage)
выведванне дзяржаўных і ваенных тайн з мэтай перадачы іх іншай дзяржаве.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
інвестыту́ра
(с.-лац. investitura)
1) акт перадачы зямельнага ўладання феадалу ў сярэдневяковай Зах. Еўропе;
2) зацвярджэнне біскупа у духоўным сане.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ка́бель
(ням. Kabel, гал. kabel)
электрычны провад з асобай ізаляцыяй для перадачы на вялікую адлегласць электрычнай энергіі або электрычных сігналаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пласто́м
(ад гр. plastos = вылеплены)
сукупнасць плазмагенаў, якія змяшчаюцца ў пластыдах і з’яўляюцца фактарам перадачы спадчыннасці праз цытаплазму (параўн.цытаплазмон).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
радыёрэле́
(ад радыё- + рэле)
аўтаматычная лінія сувязі для перадачырадыёсігналаў звышвысокай частаты на вялікую адлегласць праз шэраг прыёмна-перадавальных радыёстанцый.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кнот, ‑а, М кноце; мн. кнаты, ‑оў; м.
Спецыяльная стужка або скручаная ніць, якая служыць для гарэння ў газавай лямпе, свечцы і пад. Нехта падняўся і падкруціў кнот у лямпе.Кавалёў.// Шнур для перадачы агню на адлегласць (пры падпальванні, узрыванні чаго‑н.). «Хлопцы! Трымайцеся моцна, браточкі! Кнот запалілі, паклалі мы ў бочку!..».Дубоўка.
[Ням. Knoten — вузел.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
