шмат¹, прысл.

1. Вялікая колькасць, дастатковая колькасць каго-, чаго-н., многа.

Ш. працуе.

Ш. часу прайшло.

Працы ў мяне цяпер ш.знач. вык.). Ці ш. людзей сабралася?

2. У спалучэнні з прым. і прысл. вышэйш. ст. азначае: значна, намнога.

Ён ш. маладзейшы за мяне.

3. У спалучэнні з адноснымі займеннікамі абазначае: многія, многае.

Ш. каму расказала пра гэта.

Ш. якія падзеі адбыліся за гэты час.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

«БЕЛАРУ́СКАЕ СЛО́ВА»,

штодзённая паліт., літ. і эканам. газета. Орган Гродзенскага бел. нац. к-та, з 23.11.1920 — Цэнтр. бел. нац. к-та. Выдавалася з 2.10.1920 да 7.1.1921 у Гродне на бел. мове. Інфармавала пра падзеі на Беларусі, у Польшчы, міжнар. падзеі. Паліт. жыццё асвятляла з пазіцый барацьбы за нац. вызваленне бел. народа, у гэтай сувязі палемізавала з польск. афіц. прэсай. Крытыкавала палітыку нац. ўціску ў Польшчы: зняволенне ў турмы бел. інтэлігенцыі, рабункі і фізічныя пакаранні сялян польск. салдатамі, надзяленне бел. і ўкр. землямі польск. вайскоўцаў, праследаванні бел. настаўнікаў, паланізацыю школы. Асвятляла сац.-паліт. жыццё ў СССР і БССР. Выйшла 78 нумароў.

А.М.Пяткевіч.

т. 2, с. 400

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВЕ́СТЭРН

(ад англ. western заходні),

жанр прыгодніцкага кіно. Узнік у ЗША на пач. 1900-х г. Адлюстроўвае падзеі, звязаныя з асваеннем амер. Захаду ў 2-й пал. 19 ст. Дынамічны сюжэт вестэрна звычайна разгортваецца на фоне дзікай прыроды пры ўдзеле мужнага героя, які ўступае ў схватку з ворагамі ў імя ўсталявання духоўных і сацыяльных ідэалаў; падзеі ў вестэрне рамантызаваліся, герой ідэалізаваўся. На пач. 1950-х г. узнікла тэндэнцыя да пераасэнсавання і дэміфалагізацыі гісторыі заваявання далёкага Захаду. Як жанр і цяпер папулярны ў ЗША, Італіі («спагеці-вестэрн»), Германіі. Тэрмін «вестэрн» выкарыстоўваецца таксама ў дачыненні да амер. л-ры прыгодніцкага жанру з аналагічнымі сюжэтамі.

т. 4, с. 120

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Сказ1 ‘фраза, выказванне, выраз’ (ТСБМ, Ласт., Гарэц., Байк. і Некр.), ‘аповяд пра падзеі мінулага або сучаснасці’, ‘расказ, апавяданне’ (ТСБМ, Гарэц., Др.-Падб.), ‘вымаўленне, гаворка’ (ТС). Нулявы дэрыват ад сказаць (гл. казаць); параўн. рус. сказ ‘паданне, апавяданне’. Як граматычны тэрмін лічыцца арыгінальным утварэннем без семантычных паралеляў у іншых мовах (Бідэр, Зб. Мальдзісу, 331), калі не лічыць семантычнай паралеллю чэш. věta ‘сказ’ ад старога кораня ‑větiti ‘гаварыць’ (Голуб-Ліер, 506).

Сказ2, сказік ‘бяльмо на воку’ (навагр., Жыв. сл.). Гл. каз.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

«АГІТПЛАКА́Т»,

перыядычнае выданне Саюза мастакоў БССР. Выдаваўся ў 1966—90 Мінскім маст.-вытворчым камбінатам (72 плакаты на год). Плакаты адлюстроўвалі актуальныя для таго часу падзеі жыцця Беларусі. Выконваліся спосабам шоўкатрафарэтнага друку. У «Агітплакаце» працавалі мастакі М.Гурло, Р.Данчанка, У.Жук, У.Крукоўскі, А.Чуркін, В.Шматаў і інш.

т. 1, с. 76

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

драматы́зм

(рус. драматизм, ад гр. drama = справа, дзеянне)

1) напружанасць дзеяння, вастрыня канфлікту ў літаратурным творы;

2) крайняя напружанасць становішча, якой-н. сітуацыі, падзеі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

курга́н

(цюрк. kurhan)

1) высокі старадаўні магільны насып (напр. скіфскі к.);

2) земляны насып у памяць якой-н. падзеі, даты, асобы (напр. к. Міцкевіча).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сенса́цыя

(фр. sensation, ад лац. sensus = пачуццё, адчуванне)

1) моцнае ўражанне ад якой-н. падзеі, паведамлення;

2) з’ява, паведамленне, якое выклікае ўсеагульную цікавасць, узбуджэнне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фанта́стыка

(гр. phantastike = здольнасць уяўляць)

1) штосьці неверагоднае, нерэальнае, заснаванае на творчым уяўленні, на фантазіі;

2) літаратурныя творы, у якіх апісваюцца выдуманыя, фантастычныя падзеі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шматзна́чны

1. (имеющий большое значение) многозначи́тельный, многозна́чащий; многознамена́тельный;

~ныя падзе́і — многозначи́тельные (многозна́чащие, многознамена́тельные)

собы́тия;

2. (намекающий на что-л.) вырази́тельный, многозначи́тельный, многознамена́тельный; многоговоря́щий;

3. мат. многозна́чный;

4. лингв. многозна́чный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)