распусці́ць, ‑пушчу, ‑пусціш, ‑пусціць;
1. Адпусціць, вызваліўшы ад заняткаў, абавязкаў (усіх, многіх).
2. Развязаць, паслабіць (што‑н. завязанае, сцягнутае).
3. Разгарнуць што‑н. згорнутае, складзенае.
4.
5. Зрабіць вадкім або напаўвадкім, растапіць.
6.
7. Расказаць многім (чуткі, плёткі).
8. Распілаваць удоўж.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свет, ‑у,
1. Зямля з усім тым, што на ёй існуе; сусвет (у 2 знач.).
2. Тое, што і сусвет (у 1 знач.).
3. Шостая частка сусвету; планета.
4.
5.
6.
7. Кола людзей, аб’яднаных агульнай прафесіяй, прыналежнасцю да якога‑н. асяроддзя і пад.
8. Зямное жыццё ў процілегласць незямному.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фо́рма, ‑ы,
1. Знешні контур, вонкавы выгляд, знешняе аблічча прадмета.
2. Від, тып, спосаб арганізацыі чаго‑н.; структура чаго‑н., абумоўленыя пэўным зместам.
3. Катэгорыя філасофіі — спосаб існавання, унутраная арганізацыя зместу.
4. Спосаб ажыццяўлення, праяўлення якога‑н. дзеяння.
5. Пэўная сістэма мастацкіх сродкаў як спосаб выяўлення зместу твораў мастацтва.
6. Прыстасаванне для надання чаму‑н. пэўных контураў, пэўнага знешняга выгляду; шаблон.
7. У паліграфіі — друкарскі набор, заключаны ў раму, а таксама паверхня з рэльефным адбіткам, прызначаная для друкавання.
8. Строга ўстаноўлены парадак у чым‑н.
9. Знешні выгляд, знешні бок чаго‑н., якія не выяўляюць сутнасці справы і нават супярэчаць унутранаму зместу.
10. Адзінае па колеру, крою і другіх прыметах адзенне для асоб пэўных катэгорый.
11.
12. У лінгвістыцы — сродак выражэння граматычных катэгорый, узаемаадносін слоў у сказах.
13.
14. У алгебры — аднародны мнагачлен ад некалькіх пераменных.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сухі́, ‑ая, ‑ое.
1. Не мокры, не прасякнуты вадою; не сыры.
2. Пазбаўлены вільгаці, з невялікай колькасцю вільгаці.
3. Прыгатаваны высушваннем; сушаны.
4. Не вадкі.
5. Пазбаўлены спажыўных сокаў, не жыццяздольны, засохлы, амярцвелы (пра расліны).
6.
7. Нішчымны, без нічога (пра хлеб).
8. Які дрэнна жывіцца з-за недастатковага выдзялення тлушчу тлушчавымі залозамі (пра скуру, валасы).
9. Які мае сухарлявы склад цела; хударлявы.
10.
11.
12. Пазбаўлены гучнасці, меладычнасці, мяккасці (пра гукі).
13. У выразе: сухі́ лік — азначае, што адзін з бакоў у працэсе гульні не набраў ні аднаго ачка.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узня́цца, ‑німуся, ‑німешся, ‑німецца і уздымуся, уздымешся, уздымецца;
1. Узысці, заняць больш высокае месца.
2.
3. Узвысіцца над чым‑н.
4.
5. Устаць, змяніць ляжалае або сядзячае становішча па стаячае.
6. Скрануцца з месца з якой‑н. мэтай.
7.
8. Павялічыцца ў росце; дасягнуць якога‑н. узроўню.
9.
10.
11.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае;
1. Валіцца, ляцець зверху ўніз пад уздзеяннем сілы цяжару.
2. Валіцца на зямлю, трацячы апору, раўнавагу.
3.
4.
5. Класціся на каго‑, што‑н., пакрываць сабою каго‑, што‑н. (пра святло, цень).
6. Прыходзіцца на якое‑н. месца (аб націску ў слове).
7.
8.
9.
10. Гінуць, паміраць (аб людзях).
11.
12.
13.
14.
15.
•••
пада́ць, ‑да́м, ‑дасі́, ‑да́сць; ‑дадзі́м, ‑дасце́, ‑даду́ць;
1. Даць, падносячы, аказваючы паслугу.
2. і
3.
4. Даставіць на патрэбнае месца для пасадкі або пагрузкі.
5. і
6.
7.
8. З многімі назоўнікамі ўтварае спалучэнні са значэннем таго ці іншага дзеяння ў залежнасці ад сэнсу назоўніка.
9. і
10. і
11. Паказаць, вывесці (у мастацтве, літаратуры).
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пусці́ць, пушчу, пусціш, пусціць;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стаць, стану, станеш, стане;
1. Ступіўшы на якое‑н. месца або куды‑н., спыніцца; размясціцца ў вертыкальным становішчы.
2. Падняцца на ногі, устаць.
3. Узяцца за якую‑н. работу, распачаць якую‑н. дзейнасць, звязаную са знаходжаннем на нагах.
4. Запыніцца, спыніць рух (пра чалавека, жывёлу, калёсы і пад.).
5. Перастаць працаваць, дзейнічаць (пра механізмы, заводы, фабрыкі і пад.).
6. Замерзнуць (пра раку).
7. З’явіцца, падняцца над зямлёй, гарызонтам.
8. Часова размясціцца дзе‑н. (на адпачынак, пастой, стаянку).
9.
10.
11. Памясціцца, размясціцца на якім‑н. месцы (пра прадметы).
12. Узнікнуць, з’явіцца.
13. Адбыцца, здарыцца, зрабіцца.
14. Заступіцца за каго‑н.
15. Замяніць каго‑н. у чым‑н.
16.
17.
18. Ужываецца ў саставе выказніка ў значэнне зрабіцца кім‑, чым‑н.
19. Выкарыстоўваецца ў саставе дзеяслоўнага выказніка ў значэнні дзеяслова «пачаць».
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хадзі́ць, хаджу́, хо́дзіш, хо́дзіць;
1. Мець здольнасць, магчы рухацца, ступаючы нагамі (пра чалавека і жывёл).
2. Тое, што і ісці (у 1 знач.), аднак хадзіць абазначае рух, які паўтараецца, адбываецца ў розны час і ў розных напрамках.
а) Перамяшчацца, ступаючы нагамі, робячы крокі (пра чалавека і жывёлу).
б) Перамяшчацца пэўным маршрутам; ездзіць, плысці, ляцець (пра сродкі перамяшчэння).
в) Перамяшчацца ў пэўным кірунку (пра свяцілы, хмары і пад.).
г) Перамяшчацца, рухацца масай, патокам, чарадой.
3.
4. Пераходзіць, перадавацца ад аднаго да другога.
5. Быць у руху; рухацца ўзад і ўперад або ўверх і ўніз, з аднаго боку ў другі.
6. Падымацца і апускацца пры глыбокім дыханні, пры напружанні і пад.
7. Укісаючы, брадзіць.
8.
9.
10.
11. Насіць што‑н., апранацца як‑н., у што‑н.
12.
13. Быць, знаходзіцца ў якім‑н. стане, настроі.
14. Выкарыстоўвацца тым або іншым чынам, у той або іншай запрэжцы (пра коней і пад.).
15. Рабіць ход якой‑н. фігурай, картай.
16.
17.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)