капці́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Разм. Самаробнае асвятляльнае прыстасаванне на газе; лямпа без шкла. Яшчэ нядаўна ў вокнах местачковых хат мільгацелі цьмяныя аганькі капцілак, камінк[а]ў, а школа зыркала электрычнымі агнямі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
катала́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.
Разм. пагард. Турма, арыштанцкая, месца зняволення. Вядзе Данілу зноў канвой У каталажку ў дом астрожны. Колас. Там, у паліцэйскай каталажцы, здарылася тое, чаго Юрый баяўся. Навуменка.
[Ад «каталаж» замест «такелаж» — снасці, памяшканне для іх на судне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кія́х, ‑а, м.
Абл.
1. Пачатак кукурузы. На стале, засланым святочным абрусам, .. стаялі.. дзве пляшкі самагонкі, закаркаваныя кавалкамі кіяха. Шамякін.
2. толькі мн. (кіяхі́, ‑оў). Кукуруза. На агародзе, у кіяшніку [радысты] спыніліся. Кіяхі — як лес. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́мік, ‑а, м.
1. Акцёр, які іграе камічныя ролі. Амплуа коміка. // перан. Разм. Пра таго, хто ўмее смяшыць, весяліць другіх. [Студэнт] быў, бадай, прыроджаны комік, бо ўмеў сур’ёзна гаварыць смешныя рэчы. Навуменка.
2. Уст. Аўтар камедыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́раслі, ‑яў; адз. няма.
Разм. Тое, што і зараснік. — Хто там? — не выходзячы з зарасляў, спытаў Шура. Навуменка. Густыя хваёвыя зараслі ў нізінах, высокія скалы, кручы ў гарах рабілі амаль немагчымай хаду на.. лыжах. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засве́дчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што і з дадан. сказам.
Пасведчыць, пацвердзіць правільнасць чаго‑н. Засведчыць яго невінаватасць. □ Фотакартка — рэч ненадзейная, ёй цяжка засведчыць асобу. Навуменка. // Заверыць подпісам і пячаткай. [Заранік] засведчыў паперку ў сельсавеце. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
светаадчува́нне, ‑я, н.
Кніжн. Успрыманне чалавекам навакольнага свету, што праяўляецца ў адпаведных дзеяннях, пачуццях, настроях. Купала як бы завяшчаў няспынныя пошукі, распрацоўку вершаваных форм на аснове народнай паэтыкі, народнага, у вытоках сваіх, светабачання, светаадчування. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смі́рна 1, прысл.
Навыцяжку, не варушачыся і не размаўляючы (пра стойку пры камандзе). Стаяла некалькі вінтовак, састаўленых у козлы, чатыры паліцаі пры ўваходзе партызан зам[е]рлі па стойцы «смірна». Навуменка.
смі́рна 2, ‑ы, ж.
Пахучая смала.
[Грэч. smyrna.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сяльча́нін, ‑а; мн. ‑чане, ‑чан; м.
1. Разм. Сельскі жыхар, селянін. З лесу насустрач сяльчанам выязджае цэлы абоз цыганоў з палатнянымі будамі на калёсах. Навуменка.
2. Аднасяльчанін. Словы [маладога мужчыны] мелі вялікі ўплыў на сваіх сяльчан. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шасце́ць, ‑ціць; незак.
Абл. Шастаць (у 1 знач.). Шасцяць у калоссі сярпы, Сцяною дабро залягло. Купала. Ідзе падарожніца хутка, Сукенка ад ветру шасціць. Калачынскі. Вечар быў цёплы, вуліца пустая, таямнічая, загадкава шасцелі лісцем таполі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)