перакіда́ць

1. (цераз што-н) hinüberwerfen* vt;

перакіда́ць це́раз плячо́ über die Schúlter wérfen*;

2. разм (перавезці) hinüberschaffen vt; befördern vt, transportíeren vt (войскі, тавары); verlégen vt, verschíeben* vt;

3.:

перакіда́ць мост це́раз раку́ éine Brücke über den Fluss schlágen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

span

I [spæn]

1.

n.

1) пя́дзя f.

2) адле́гласьць памі́ж апо́рамі, праме́жак, пралёт -у m.

the bridge in three spans — мост у тры пралёты

3) адрэ́зак ча́су

Some animals have a short lifespan — Некато́рыя жывёлы жыву́ць ко́ратка

4) разма́х -у m.

wing span — разма́х кры́лаў

5) дыяпазо́н -у m.

2.

v.t.

1) ме́раць пя́дзяй

2) абхапі́ць руко́ю та́лію або́ запя́сьце рукі

3) to span a river with a bridge — пабудава́ць мост праз раку́

II [spæn]

n.

па́ра ко́ней, вало́ў

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

разве́сці сов.

1. в разн. знач. развести́;

р. студэ́нтаў па кватэ́рах — развести́ студе́нтов по кварти́рам;

р. вартавы́х — развести́ часовы́х;

р. мост — развести́ мост;

р. му́жа з жо́нкай — развести́ му́жа с жено́й;

р. аго́нь — развести́ ого́нь;

р. пілу́ — развести́ пилу́;

2. (размножить растения, животных и т.п.) развести́; расплоди́ть;

3. (жидкость) развести́, разба́вить;

4. (дерущихся) развести́, разня́ть;

◊ р. рука́мі — развести́ рука́ми;

разве́сці цягані́ну — развести́ каните́ль;

чужу́ю бяду́ рука́мі развяду́ — посл. чужу́ю беду́ рука́ми разведу́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прэль, ‑і, ж.

1. Тое, што сапрэла, згніло, сапсавалася пад уздзеяннем вільгаці і цяпла. Пан Зыгмусь гной дабывае і посцілкамі на сабе цягае з лесу дабро: калю[ч]кі, мох і розную прэль і гніль і раскідае на папары, бо ўвосень тут жыта сеяць будзе. Колас. Грыбы вылазяць, падымаючы на сваіх шапках пласт лясной прэлі. Чарнышэвіч.

2. Пах чаго‑н. прэлага. Міця залез пад мост — у твар патыхнула вільгаццю, прэллю. Навуменка.

3. Сухая гніль; цвіль. Яблыкі з прэллю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВАРЛА́МАЎ Віктар Мацвеевіч

(н. 26.5.1936, Мінск),

бел. жывапісец. Скончыў Бел. тэатр.-маст. ін-т (1962). У 1962—79 выкладаў у Мінскім маст. вучылішчы. Працуе ў жанрах: бытавым, партрэта, пейзажа. У краявідах, выявах сучаснікаў — імкненне да псіхалагізму, гармоніі і класічнай завершанасці. Сярод твораў: «Мінск. Заходні мост» (1962), «У родны горад» (1964), «Наша вясна» (1966), «Мінск. Няміга» (1968), «Сямейны экіпаж» (1980), «Скрозь сонца, прастору і час» (1989), «Ноч. Царква святой Магдаліны» (1995); партрэты А.Марыкса (1973), А.Тычыны (1984), У.Гмызнікава (1985) і інш.

Л.Ф.Салавей.

т. 4, с. 9

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БАРХІ́Н Рыгор Барысавіч

(19.3.1880, г. Перм, Расія — 11.4.1969),

рускі архітэктар. Засл. дз. нав. і тэхн. (1960). Вучыўся ў Пецярб. АМ (1901—08). З 1909 педагог, у 1930—37 праф. Маскоўскага арх. ін-та. У 1908—11 працаваў памочнікам Р.Клейна (інтэр’еры Музея выяўл. мастацтва і Барадзінскі мост у Маскве). Асн. работы: з-ды сернай і азотнай кіслот каля Ніжняга Ноўгарада (1915—16), санаторый у г. Сакі ў Крыме (1929), дом газ. «Известия» (Масква, 1925—27) у формах канструктывізму, праект аднаўлення Севастопаля (1943—46).

т. 2, с. 323

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БІСКУ́ПІНСКАЕ ГАРАДЗІ́ШЧА,

археалагічны помнік жал. веку (сярэдзіна 6—5 ст. да н.э.) каля в. Біскупін Быдгашчцкага ваяв. Польшчы. Пляцоўка ўмацавана сцяной з драўляных канструкцый, запоўненых зямлёй і камянямі. Да варот гарадзішча праз тарфянік вёў драўляны мост (даўж. 120 м). Выяўлены рэшткі больш за 100 наземных жытлаў слупавой канструкцыі, пастаўленых уздоўж 1 акружной і 11 папярочных вуліц з драўлянай вымасткай. Насельніцтва (1000—1200 чал.) належала да плямёнаў лужыцкай культуры.

Літ.:

Монгайт А.Л. Археология Западной Европы: Бронзовый и железный века. М., 1974. С. 346.

т. 3, с. 159

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГАРА́ЦЫІ

(Horatii),

старажытны рымскі патрыцыянскі род. Яго легендарнымі прадстаўнікамі лічыліся тры юнакі-блізняты Гарацыі, якія перамаглі ў адзінаборстве трох блізнят Курыяцыяў з Альба-Лонгі ў час вайны Рыма з Альба-Лонгай (7 ст. да н.э.); Марк Гарацый Пульвіл, адзін з першых консулаў Рэспублікі, які заключыў дагавор Рыма з Карфагенам у 510—509 да н.э. і асвяціў Капіталійскі храм; Публій Гарацый Коклес (аднавокі). Праславіўся тым, што адзін абараняў мост цераз р. Тыбр ад этрускаў, якія ў 508 да н.э. наступалі на Рым.

т. 5, с. 51

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БАРДЭ́М,

Бардэм Муньёс (Bardem Munos) Хуан Антоніо (н. 2.7.1922, Мадрыд), іспанскі кінарэжысёр, сцэнарыст. Займаўся ў Ін-це вывучэння і практыкі кінематаграфіі ў Мадрыдзе. Па сваіх сцэнарыях паставіў фільмы «Смерць веласіпедыста» (1954), «Галоўная вуліца» (1956), «Помста» (1957), якія рэзка адрозніваліся ад масавай камерц. і прафаш. кінапрадукцыі краіны. У 1960-я г. адышоў ад асн. праблематыкі сваёй творчасці. Змяненне паліт. сітуацыі ў краіне (пасля смерці ген. Франка) садзейнічала адраджэнню ў яго творчасці тагачасных праблем: фільмы «Мост» («Канец тыдня», 1977), «Сем дзён у студзені» (1978) і інш.

т. 2, с. 307

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АБРЫ́НЬБА Мікалай Іпалітавіч

(н. 2.3.1913, г.п. Епіфань Тульскай вобл.),

рус. жывапісец. Засл. мастак Расіі (1969). Вучыўся ў Кіеўскім маст. ін-це (1936—40) і Маскоўскім маст. ін-це імя Сурыкава (1940—41). У 1944—50 у студыі ваен. мастакоў імя Грэкава. У Вял. Айч. вайну ўдзельнік партыз. руху на Беларусі. Асноўная тэма творчасці — гераізм бел. партызан. Сярод работ: «Эшалоны гараць» (1943), «Мост на Заходняй Дзвіне. 1942» (1970), «Франтавыя эцюды» (1976) і інш. Разам з мастаком М.Гуціевым стварылі партыз. карцінную галерэю, якая размяшчалася ў штабе Чашніцкай партыз. брыгады «Дубава».

т. 1, с. 41

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)