прыту́льна,

1. Прысл. да прытульны.

2. безас. у знач. вык. Утульна, прыемна. У хаце каля акна было прытульна, ціха і весела. Чорны. Каля роднай мамкі Селі мы ў радок. Нам прытульна, добра, Цёплы наш куток. Журба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

амбара́с, ‑у, м.

Уст. Клопаты, турботы, непакой. Колькі амбарасу Каля гэтай справы! Крапіва.

[Фр. embarras.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

калязямны́, ‑ая, ‑ое.

Які размяшчаецца, знаходзіцца каля Зямлі або вакол Зямлі. Калязямная арбіта.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

надхво́сце, ‑я, н.

Частка апярэння ў птушак, якая знаходзіцца на спіне каля хваста.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прышашэ́йны, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца каля шашы, які прылягае да шашы. Прышашэйнае поле.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бу́шаль

(англ. bushel)

мера ёмістасці вадкіх і сыпкіх рэчываў у Англіі, ЗША і некаторых іншых краінах (каля 36 л).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

NB/nb (пісьмовае скар. ад лацінскага nota bene) нотабе́на, «звярні́ ўва́гу», «прымі́ да ве́дама» (памета на палях дакументаў каля слоў, на якія трэба звярнуць асаблівую ўвагу)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

астэнасфе́ра

(ад гр. asthenes = слабы + сфера)

слой паніжанай цвёрдасці, трываласці і вязкасці ў верхняй частцы мантыі Зямлі, які знаходзіцца на глыбіні каля 100 км пад мацерыкамі і каля 50 км пад дном акіяна.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

агаро́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Участак зямлі (звычайна каля дома) для вырошчвання агародніны.

Пасадзіць моркву ў агародзе.

◊

Агарод гарадзіць (разм.) —

1) пачынаць якую-н. клапатлівую справу;

2) гаварыць бяссэнсіцу, выдумляць.

Кідаць каменьчыкі ў агарод чый (разм.) — рабіць намёкі, заўвагі, адзывацца пра каго-н. неадабральна.

|| прым. агаро́дны, -ая, -ае.

Агародныя культуры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

По́дле 1 ’каля; побач’ (Нас., Бяльк.); ст.-бел. по́дле ’каля, пры; з, за, блізка да’, падрабязна пра семантыку і ўжыванне гл. Булахаў, Веснік БДУ, 1973, 61; Груца, БЛ, 10, 64–70. Укр., рус. по́дле ’каля; побач’, польск. podle ’тс’, чэш. podle ’побач, уздоўж’, н.-луж. pódla ’каля, побач’ (пры pódlan ’сусед’), в.-луж. pódla ’тс’. З прасл. *podьlja або *podьlě < *dьlja ’даўжыня’, параўн. польск. podług ’паводле’ ад długi ’доўгі’ (Фасмер, 3, 297; Копечны, ESSJ, 1, 192).

По́дле 2, подлі ’паводле; мяркуючы па’ (Нас., Бяльк.); ст.-бел. подле ’па, згодна з, адпаведна з, на падставе чаго-небудзь; у залежнасці ад’, чэш. podle ’тс’, славац. podľa ’па, паводле’. Звычайна разглядаецца як далейшае развіццё семантыкі ад подле ’каля, побач’. Параўн. яшчэ англ. along ’уздоўж, па’ > ’паводле, згодна з’ < long ’доўгі, працяглы’. Аднак, паводле Карскага (1, 352), подля (подлѥ, подлѣ) < *по для, апошняе з дзеля (дѣлꙗ) ’для, дзеля’ (гл. таксама Чарных, 2, 49), параўн. того для ў грамаце Вітаўта XV ст.: того для церковь оскудела.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)