вучо́ны, -ая, -ае.
1. Вывучаны, навучаны чаму-н.
Не вучы вучонага (прыказка). В. мядзведзь (дрэсіраваны).
2. Высокаадукаваны, які многа ведае ў галіне якой-н. навукі.
В. чалавек.
В. садавод.
3. Які мае адносіны да навукі, навуковы.
Вучонае званне.
Вучоная ступень.
4. у знач. наз. вучо́ны, -ага, мн. -ыя, -ых, м. Спецыяліст у якой-н. галіне навукі.
Выдатны в.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
апраўда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. каго (што). Прызнаць невінаватым, вынесці апраўдальны прыгавор.
А. падсуднага.
2. што. Даказаць магчымасць чаго-н.
Старацца а. які-н. учынак.
3. што. Паказаць сябе дастойным чаго-н.
А. высокае званне.
А. давер калектыву.
4. што. Акупіць, кампенсаваць.
Расходы апраўдаюць сябе.
|| незак. апра́ўдваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. апраўда́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
patent, ~u
м. патэнт;
patent na wynalazek — патэнт на вынаходніцтва;
patent oficerski — афіцэрскае званне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ганаро́вы в разн. знач. почётный;
г. госць — почётный гость;
~вае зва́нне — почётное зва́ние;
г. прэзі́дыум — почётный прези́диум;
~вая ва́рта — почётный карау́л;
○ ~вая гра́мата — почётная гра́мота
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
akadémisch
a акадэмі́чны
~e Bíldung — вышэ́йшая адука́цыя
éine ~e Würde erlágen — атрыма́ць вучо́нае зва́нне
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
брыгадэнф́ю́рэр
(ням. Brigadenführer)
званне ў СС у фашысцкай Германіі, якое адпавядала званню генерал-маёра.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
генера́л-аншэ́ф
(фр. général en chef = галоўнакамандуючы)
генеральскае званне ў рускай арміі 18 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гросма́йстар
(ням. Grossmeister)
1) вышэйшае шахматна-спартыўнае званне;
2) галава каталіцкага духоўна-рыцарскага ордэна.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
групенфю́рэр
(ням. Gruppenfuhrer)
званне ў СС у фашысцкай Германіі, якое адпавядала званню генерал-лейтэнант.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Лаўрэа́т ’званне, якое прысуджаецца за выдатныя заслугі ў галіне навукі, мастацтва і г. д.’, ’асоба, удастоеная такога звання’ (ТСБМ). Паходзіць з лац. laureātus ’увенчаны лаўрам’ < laurea ’лаўр, перамога, слава’ < laureus ’лаўровы’ < laurus ’лаўр’ (Слаўскі, 5, 78 з літаратурай). У бел. мову лексема, відаць, трапіла з рус., дзе з XIX ст. лічыцца запазычаннем з франц. lauréat (КЭСРЯ, 235). Да лаўр (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)