◎ Плёсна, плесня ’частка ступні нагі каня пальцаў; корткі, кортачкі, кукішкі’, ’паглыбленне на далоні’ (Дразд.; беласт., Стан.), плёсьня, плёсткня ’пшёнка’ (слонім., іван., ЛА, 3). Гл. плесна, плюсна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прасце́нак ’частка сцяны паміж аконнымі ці дзвярнымі праёмамі’ (ТСБМ, Шушк., Нас., Касп.; в.-дзв., Сл. ПЗБ). Рус. просте́нок ’тс’. Конфікснае (про- + ‑ак) утварэнне ад сцяна (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пры́варатка ’частка навітай на навой асновы, якая адпускаецца для ткання з задняга навоя за адзін раз’ (в.-дзв., Шатал.). Суфіксальны назоўнік ад прывараці́ць < вараці́ць (гл. варо́чаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Та́шва ’ніжняя частка кашулі, надточаная іншай тканінай’ (Сакал., Лекс. Бел. Палесся). Няясна, магчыма, з *тачва ад тачыць 3 (гл.), збліжанае з шыць, параўн. прышва, прошва, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гало́ўка, ‑і, ДМ ‑лоўцы; Р мн. ‑ловак; ж.
1. Памянш.-ласк. да галава (у 1, 6 знач.). Дзіцячая галоўка. Галоўка сыру.
2. Шарападобны плод, шарападобнае або прадаўгаватае суквецце некаторых раслін. Галоўка маку. Галоўка дзьмухаўца. □ Красаваліся буйныя малінавыя галоўкі канюшыны. Мележ. // Пра клубень цыбулі, качан капусты. Сама зямля без гною тлуста, І надта родзіцца капуста: З вядро галоўкі вырастаюць. Колас. // звычайна мн. (гало́ўкі, ‑ловак). Плады, каробачкі лёну. Лянок, паслушны лёгкаму ветру з усходу, кланяецца сваёй гаспадыні, пашумліваючы спелымі галоўкамі. Кулакоўскі.
3. Патоўшчаная канцавая частка чаго‑н. Галоўка бедранай косці. Галоўка запалкі. Галоўка цвіка.
4. толькі мн. (гало́ўкі, ‑ловак). Пярэдняя частка саней. Пакласці сена ў галоўкі. □ Бацька хутка ўлажыў дровы — крыху вышэй за галоўкі — перавязаў вяроўкаю за развалкі. Мыслівец.
5. толькі мн. (гало́ўкі, ‑ловак). Пярэдняя частка ботаў, якая пакрывае пальцы і верхнюю частку ступні. Паставіць у ботах новыя галоўкі. □ Боты не надта хвацкія: да старых, абшарпаных халяў прышыў Адам галоўкі з траскучай карабацістай скуры. Навуменка.
•••
Баявая галоўка — тое, што і боегалоўка.
Гладзіць па галоўцы каго гл. гладзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
part1 [pɑ:t] n.
1. ча́стка;
spare parts запча́сткі;
Part of the building was destroyed in the fi r e . Частка будынка была знішчана агнём.
2. : a part of speech ling. часці́на мо́вы
3. ро́ля
♦
for my part што да мяне́;
in part частко́ва;
take smb.’s part BrE быць на чыі́м-н. баку́;
on the part of smb. з бо́ку каго́-н.;
take part (in smth.) браць удзе́л, удзе́льнічаць (у чым-н.);
How many countries took part in the last Olуmpic Games? Колькі краін удзельнічала ў апошніх Алімпійскіх гульнях?
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
quarter1 [ˈkwɔ:tə] n.
1. чвэрць, чацвёртая ча́стка;
a quarter of a mile чвэрць мі́лі;
a page and a quarter старо́нка з чвэ́рцю
2. чвэрць гадзі́ны, пятна́ццаць хвілі́н;
I’ll meet you in a quarter of an hour. Сустрэнемся праз чвэрць гадзіны.
3. кварта́л, чвэрць го́да, тры ме́сяцы
4. кварта́л;
a residential quarter кварта́л жылы́х дамо́ў; раён, ча́стка го́рада;
a student quarter студэ́нцкі гарадо́к;
in the industrial quarter of the city у прамысло́вым раёне го́рада
5. AmE мане́та ва́ртасцю чвэрць до́лара (25 цэнтаў)
6. ква́дра;
the quarters of the moon ква́дры Ме́сяца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
...галовы, ‑ая, ‑ае.
Другая састаўная частка складаных слоў, якая ужываецца ў значэннях: а) з такой галавой (у 1 знач.), характарыстыка якой даецца ў першай частцы, напрыклад: светлагаловы, чорнагаловы; б) з такой колькасцю галоў (у 1 знач.), якая названа ў першай частцы, напрыклад: трохгаловы, шматгаловы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарсэ́т, ‑а, М ‑сэце, м.
1. Шырокі пруткі пояс, які носяць пад сукенкай для сцягвання таліі і надання стройнасці фігуры.
2. Састаўная частка беларускага народнага жаночага касцюма ў выглядзе безрукаўкі.
3. Бандаж, які носяць на верхняй частцы тулава пры захворванні або скрыўленні пазваночніка. Гіпсавы гарсэт.
[Фр. corset.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́пуск, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. выпускаць — выпусціць (у 2, 5 і 6 знач.).
2. Частка літаратурнай або навуковай працы, выдадзеная асобнай кнігай, брашурай.
3. Група навучэнцаў, якія скончылі навучальную ўстанову адначасова. Увесь наш выпуск — васемнаццаць чалавек — пасылаюць вучыцца далей у машынабудаўнічы інстытут. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)