канфо́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

1. Надстаўка на самаварнай трубе для чайніка. Паставіць чайнік на канфорку. Зняць канфорку.

2. Круглая адтуліна ў кухоннай пліце, а таксама чыгунны кружок, якім гэта адтуліна закрываецца. Пліта на дзве канфоркі. // Адтуліна з гарэлкай у газавай пліце.

[Ад гал. komfoor — прыстасаванне для раскладання агню.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даступі́цца, ‑ступлюся, ‑ступішся, ‑ступіцца; зак., да каго-чаго.

Падысці, наблізіцца, падступіцца. [Сцежка] была таксама досыць стромкая і вузкая, але з’яўлялася адзінаю дарожкаю, па якой можна было даступіцца да вады. Маўр. // (звычайна з адмоўем). Падысці, звярнуцца да каго‑н. (з просьбай, пытаннямі і пад.). Да яго не даступіцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бабёр, ‑бра, м.

1. Паўводны звер атрада грызуноў, які жыве ў лесе каля рэк і іншых вадаёмаў і мае каштоўнае футра. Рачны бабёр. Паселішча баброў.

2. Футра гэтага звера, а таксама адзенне з такога футра.

•••

Балотны бабёр — тое, што і нутрыя.

Плача як бабёр гл. плакаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

артыле́рыя, ‑і, ж.

1. зб. Від узбраення, якое складаецца з гармат розных канструкцый і калібраў. Самаходная, процітанкавая, зенітная артылерыя. Цяжкая, дальнабойная, рэактыўная артылерыя.

2. Род войск з такім узбраеннем. Служыць у артылерыі.

3. Навука пра будову і дзеянне гармат, а таксама пра іх выкарыстанне ў баі.

[Фр. artillerie.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абазна́цца, ‑знаюся, ‑знаешся, ‑знаецца; зак.

1. Памыліцца, палічыўшы каго‑н. за другога, што‑н. за другое. [Люба:] — Мне таксама здалося, быццам ён [Пятро Расчэня] прыехаў. Толькі я думала, што абазналася. Асіпенка.

2. Пазнаёміцца, звыкнуцца з чым‑н. Пятрусь каля трох месяцаў папрацаваў падручным,.. абазнаўся з варштатам і станкамі. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абітурые́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Вучань, які канчае сярэднюю школу, а таксама выпускнік, які наступае ў ВНУ. Дарогаю да інтэрната, у якім размяшчаліся абітурыенты, паміж Галяй і Косцікам ішла мірная, лагодная гаворка. Сабаленка. Зрэшты, хто мы такія? І не вучні ўжо і не студэнты яшчэ — абітурыенты. Асіпенка.

[Ад лац. abituriens, abiturientis— гатовы пайсці, пакінуць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наве́зці, ‑вязу, ‑вязеш, ‑вязе; ‑вязём, ‑везяце; пр. навёз, ‑везла і ‑вязла, ‑везла і ‑вязло; зак., каго-чаго.

Прывезці ў вялікай колькасці. [Грышка:] — А каб ты бачыў, дзядуля, чаго павезлі на папар! Заўтра, кажуць, павязуць яшчэ больш матэрыялаў. Паслядовіч. [Лёня:] — А мы вам, брат, таксама падарункаў павезлі. Хочаш паглядзець? Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наво́дка, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. навесці (у 5, 7 і 9 знач.).

2. Спец. Наданне ствалу гарматы патрэбнага для стральбы кірунку. Прыцэльнага прыстасавання ў гармаце таксама не было, і паводка рабілася «на вока». Шахавец. З вуглавога дома ўдарылі прамой наводкай гарматы. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мазу́рка 1, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Польскі нацыянальны танец з трохдольным тактам, а таксама музыка да гэтага танца. Пальцы Скашынскага забарабанілі па стале жвавей. Яны выстуквалі лёгкі матыў мазуркі. Чарнышэвіч. // Музычны твор у рытме гэтага танца. Мазуркі Шапэна.

[Ад польск. mazurek.]

мазу́рка 2,

гл. мазуры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

праду́ха, ‑і, ДМ ‑дусе, ж.

Разм.

1. Адтуліна для выхаду паветра, дыму, пары. — Вось і ўюны таксама шукаюць прадуху, каб падыхаць, значыцца... Ляўданскі.

2. перан. Тое, што дае выхад якім‑н. пачуццям, імкненням і пад. [Харытон:] — А цяпер вось у Булыгавым кутку асеў, а прадухі няма. Бажко.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)